અખેગીતા/કડવું ૮ મું - માયાથી ઉત્પત્તિ ને નાશ

← કડવું ૭ મું - માયાથી બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ અખેગીતા
કડવું ૮ મું - માયાથી ઉત્પત્તિ ને નાશ
અખો
કડવું ૯ મું - વૈરાગ્યાર્ત્તિ તીવ્રતાનું રૂપ →


કડવું ૮ મું - માયાથી ઉત્પત્તિ ને નાશ

રાગ ધન્યાશ્રી

એણે [૧] અનુક્રમેં જગતનેં જાણીયેંજી, ત્રણ ભુવનમાંહેમાયાપ્રમાણીયેંજી [૨],
સ્થૂલસૂક્ષ્મજેકહ્યુંજાય વાણીયેંજી, તેટલું સર્વે માયા વખાણીયેંજી. ૧

પૂર્વછાયા

માયા વખાણીએ માટ એણે, દૃષ્ટય પદારથ જેટલો;
દૃષ્ટય પદારથ જે જે કહાવે, પાછો વણસશે[૩] તેટલો. ૧

ઉપન્યું એ અળપાય [૪] નિશ્ચે, બ્રહ્મા-આદે[૫] કીટ[૬] જે;

જે જાયું [૭]તે જાય જાણો, અમર સંશય મેટજે[૮]. ૨

અમર દાનવ ધ્રુવ તારા ચંદ્ર સૂરજ જાએ વલે;
જાય જોગ અષ્ટાંગ સિધ્ધ સાધક, તો પ્રાકૃત[૯] જીવ કેટલે ભલે. ૩

લીલા-વપુ[૧૦] જો ધરે નિર્ગુણ, તોય નેટ પાછો વળે;
કાલ માયાનું નાટક એહવું, જે ઉપજાવી અહર્નિશ ગળે. ૪

જેમ કરસણી[૧૧] ઉછેરે કરસણ[૧૨], તેકાચું પાકું સર્વ ભખે;
તેમ જગત કરસણ કાલ માયાનું, તેન મૂકે ખાધા પખેં[૧૩]. ૫

જેમ મેઘનાં બિદુ નાનાં મોટાં, રેલાઇ પૃર્વીએ પડ્યા;
તેમ માયાને મન સહુજ સરખું, જો પ્રાય[૧૪] પોતાના ઘડ્યા. ૬

જેમ અર્ણવ[૧૫] ન જાયે ઉછળી નવસેં નવાણું નદી ભળે;
સિંધુ થયો સરિતા [૧૬] સરૂપે, તે માટે બાધિ[૧૭] ગળે. ૭

તેમ માયાનું જગત નિરમ્યું, કાલ યોગે સર્વાથા;
પરમાત્મા તે વતરેક કારણ, તેની કહ્યામાં નાવે કથા. ૮

માહાલે માયા અનંત રૂપે, પણ અપત્યને[૧૮] ભાસે ભલી;
જેમ બાલકીનાં ઢીંગોલીયાં, રમે રમાડે એકલી. ૯

કહે અખો સઉકા સુણો, જો આણો માયના અંતને;
તો આપોપું [૧૯] ઓળખો, જો સેવો હર-ગુરુ-સંતને. ૧૦


  1. આવે
  2. નક્કી કરીએ
  3. નાશ પામશે
  4. નાશ પામે
  5. બ્રહ્માથી માંડીને
  6. બ્રહ્માથી માંડીને કીડા સુધી
  7. ઉપજ્યું
  8. દૂર કરજે
  9. સાધારણ
  10. વિનોદથી ધરેલું શરીર
  11. ખેડૂત
  12. અનાજના છોડ
  13. વિના
  14. બહુધા
  15. સમુદ્ર
  16. નદી
  17. સર્વ
  18. માયાના પુત્રને
  19. આત્મસ્વરૂપને