આનંદી કાગડો
| આનંદી કાગડો ગિજુભાઈ બધેકા |
આનંદી કાગડો
ગિજુભાઈ બધેકા
એક કાગડો હતો.તે એકવાર રાજાના વાંકમાં આવી ગયો, એટલે રાજાએ તેના માણસોને કહ્યું : ‘જાઓ આ કાગડાને ગામના કૂવાને કાંઠે ગારો છે તેમાં નાખી ખૂંતાડીને મારી નાખો.’
કાગડાને રાજાજીના હુકમ પ્રમાણે ગારામાં નાખવામાં આવ્યો. કાગડાભાઈ તો ગારામાં ખૂંત્યા અને આનંદથી બોલવા લાગ્યા :
‘ગારામાં લપસણું કરતાં શીખીએ છીએ, ભાઈ!
ગારામાં લપસણું કરતાં શીખીએ છીએ.’
રાજા અને તેના માણસો તો નવાઈ પામ્યાં કે આ કાગડો ખૂંતવાથી દુઃખી થવાને બદલે આનંદથી કેમ બોલે છે ? રાજાને ક્રોધ ચડ્યો અને બીજો હુકમ કર્યો : ‘નાખો એને કૂવામાં, એટલે ડૂબીને મરી જાય.’ કાગડાને કૂવામાં નાખ્યો.
કાગડાભાઈ તો કૂવામાં પડ્યા બોલ્યા :
‘કૂવામાં તરતાં શીખીએ, ભાઈ
કૂવામાં તરતાં શીખીએ છીએ.’
રાજા કહે : ‘હવે તો કાગડાને આથી વધારે સખત શિક્ષા કરવી જોઈએ.’
પછી તો કાગડાને કાંટાના એક મોટા જાળામાં નખાવ્યો. કાગડાભાઈ તો એના એ જ રહ્યા. વળી પાછા આનંદી સૂરે ગાતાં ગાતાં બોલ્યા :
‘કૂણા કાન વીંધાવીએ છીએ, ભાઈ
કૂણા કાન વીંધાવીએ છીએ.’
રાજા કહે : ’કાગડો તો ભારે જબરો ! ગમે તે દુઃખમાં એને થતું જ નથી.ચાલો જોઈએ, હવે સુખ થાય એવે ઠેકાણે નાખવાથી એને દુઃખ થાય છે ?'
પછી કાગડાભાઈને એક તેલની કોઠીમાં નાખ્યા.
કાગડાભાઈ તો એ પણ સવળું જ પડ્યું. ખુશ થઈ એ બોલ્યા :
‘તેલ કાને મૂકીએ છીએ, ભાઈ !
તેલને કાને મૂકીએ છીએ.’
પછી તો રાજાએ કાગડાને ઘીના કુંડલામાં નાખ્યો. એમાં પડ્યો પડ્યો પણ કાગડો તો બોલ્યો :
‘ઘીના લબકા ભરીએ છીએ, ભાઈ !
ઘીના લબકા ભરીએ છીએ. ‘
રાજા તો ખૂબ ખિજાયો કાગડાને ગોળની કોઠીમાં નખાવ્યો.
કાગડાભાઈ તો પાછા મજાથી બોલ્યા :
‘ગોળનાં દડબાં ખાઈ છીએ, ભાઈ !
ગોળનાં દડબાં ખાઈએ છીએ.’
નળિયા ચાળતા શીખીએ છીએ, ભાઈ !
નળિયા ચાળતા શીખીએ છીએ.’
છેવટે થાકીને રાજા કહે : ’આ કાગડાને આપણે શિક્ષા કરી શકશું નહિ એને મનથી દુઃખ લાગતું નથી માટે એને ઉડાડી મૂકો.’ અને પછી કાગડાને ઉડાડી મૂક્યો.