ઓખાહરણ/કડવું-૬૭

ઓખાહરણ
કડવું-૬૭
પ્રેમાનંદ

કડવું ૬૭મું
અનિરુદ્ધ શામળિયાને સમરે છે
રાગ : બિહાગડો

દયા ન આવે દૈત્યપતિને, મહાબળિયા દુરમત્યજી,
બાકરી બાંધી દ્વીજવર સાથે, વેર વધાર્યું સત્યજી. દયા ન આવે૦ (૧)

પાતળિયા પંકજ મુખ પિયુને, નાગપાશના બંધજી,
બાંધી લીધો બળે કરીને, કોમળ રૂપે કંથજી. દયા૦ (૨)

ધાજોરે રણધીર શ્રીધર, આપદા પામે નાથજી,
પુત્ર તમારા ઉપર પ્રહાર જ કરે છે, દૈત્યનો સાથજી. દયા૦ (૩)

ભારે દળ કૌભાંડે મેલ્યું, વકાર્યો બળિયો વીરજી,
તો એ રણથી નવ ઓસરીઓ, સાગરનું જેમ નીરજી. દયા૦ (૪)

ભેદ કરીને બાંધી લીધો, નાગપાશના બંધજી,
શ્વાસ ન માયે બહુ અકળાએ, અંગો અંગે ત્રાસજી. દયા૦ (૫)

તાપ સમાય નહિ સ્વામીનો, હું કરું દેહનો પાતજી,
વાર લાગે લક્ષ્મીવર તમને, તો થશે મહા ઉત્પાતજી. દયા૦ (૬)

કોમળ મુખ શ્રમથી સુકાયું, કન્યા કરે આક્રંદજી,
અનિરુધ્ધ સમરે શામળિયાને, કમળાવર ગોવિંદજી. દયા૦ (૭)

ત્રાહે ત્રાહે રે ત્રિકમજી, સુતની કરજો સહાયજી,
વિપદ વેળા વારે ચડીને, કરો ભક્તની રક્ષાયજી. દયા૦ (૮)

ગજ ગ્રાહથી મુક્ત પમાડયો, કીધી હરિશ્ચંદ્ર રક્ષાયજી,
દાનવ કુળ નિકંદન કીધાં, પ્રહલાદજીની સહાયજી. દયા૦ (૯)

આજ આંખેથી આંસુડાં ચાલે, જાશે મારા પ્રાણજી,
સુખ શરીર શાતા નહિ અંગે, લાગ્યો દવ નિરવાણજી. દયા૦ (૧૦)

મનસા વાચાએ વર વર્યો, અવર તે મિથ્યા જાણજી,
રૂપ અને ગુણવંતો સ્વામી, સત્ય કહું છું વાણજી. દયા૦ (૧૧)

તાત કઠોર દયા નહિ હૃદિયે, કોમળ મારો કંથજી,
પ્રહાર કરીને બાંધી લીધા, શ્રીહરિ વેગળે પંથજી દયા૦ (૧૨)

કોણ સહોદર આવે અવસર, શોધ કરવાને જાયજી;
ભ્રાતને જાણ નહિ, ને કોણ ઊઠીને ધાયજી. દયા૦ (૧૩)

પિતા પિયુજીને વેરી રે દેખે, પરભવે બહુ પેરજી,
નાગના ફુંફાડા હળાહળ, ફેરવી નાખે લ્હેરજી. દયા૦ (૧૪)

હળાહળે અંગ અગ્નિ રે ઊઠ્યો, કંઠે પડ્યો શોષજી;
પૂર્વ તણાં કર્મ આવી નડિયાં, કોને દિજે દોષજી. દયા૦ (૧૫)

તાત મારી કાયા રે પાડું, વિખ ખાઉં આ વારજી;
સ્નેહ ન જાણે રે કોઇ મનનો, સહુ પીડે ભરથારજી. દયા૦ (૧૬)

તાત તણે મન કાંઇ નહિ, મુને સબળો લાગે સ્નેહજી;
છોરું પોતાનાં જાણી કીજે, દયાળ ન દીજે છેહજી. દયા૦ (૧૭)

બાણાસુસ મહા-પુરુષ જ્ઞાતા, જેથી ચૂક ન થાયજી;
બાળક ઉપર હાથ શો કરવો, કાદપિ હોય અન્યાયજી. દયા૦ (૧૮)

વહાલાં થઈને વેર જ વાળો, શું નથી આવતી લાજજી;
નીચ પદારથ નથી કુળ નીચું, કૃષ્ણકુમાર મહારાજજી. દયા૦ (૧૯)

નીચું નાક ન હોય એથી, નિરર્થક શો સંગ્રામજી;
મોટા સાથે વિરોધ ન કરીએ, નહિ નિર્બળ હળધર શામજી. દયા૦ (૨૦)

સકળ પૃથ્વી ચાકે ચઢાવી, અસુરનો ફેડ્યો ઠામજી;
વૈર વધારી વિઠ્ઠલ સાથે, ક્યાં કરશો સંગ્રામજી ? દયા૦ (૨૧)

જુદ્ધ સમે આકાશે રહીને, જુવે છે નારદ દેવજી;
ભય મા આણીશ અમે જાશું દ્વારામતી, જુદ્ધ કરશું તતખેવજી. દયા૦ (૨૨)

નિર્ભય જાણી વીણાધર ગયા, પરવરીઆ આકાશજી;
પહોંચી દ્વારકાં ઊતરી હેઠા, ભેટ્યા શ્રી અવિનાશજી. દયા૦ (૨૩)

(વલણ)

ભેટ્યા શ્રીઅવિનાશને, કુશળ વાર્તા પૂછી વળી;
કહે નારદ અનિરુદ્ધને, રાખ્યો કારાગ્રહમાં દૈત્યે મળી રે. (૨૪)