ધોધ આગળ તે અટકી ગયાં. તે પહેલાં નાગીન્ય વનના માર્ગો ધી ઊભું
રહ્યું. વહાણમાંથી એક નાનકડી હોડી ઊંચે આવી, ધોધ સામે
લાગી. બેત્રણ વખત એ હોડી ઊંચે આવી, પરંતુ પાણીના પ્રવાહે તેને પાછી
પટકી. સંતાયેલા વનસૈનિકોમાંથી થોડા આગળ આવ્યા, અને છેડા
સુકાનીને પૂછવા લાગ્યા :
‘કોણ છો?’
‘હું સાગરપ્રતિનિધિ છું.’
‘અહીં શું કામ છે ?’
‘નાગમંત્રીઓને મળવું છે.'
‘મિત્ર કે દુશ્મન ?’
‘મિત્ર.'
‘એકલા આવો. અમારા એક મંત્રી અહીં જ છે.'
હોડીમાંથી એક યુવક ઊતર્યો. તેનું ધૈર્ય અજબ હતું. મિત્રો પણ
નાગપ્રજાથી ભયભીત રહેતા. આર્યો ભાગ્યે જ એકલા આવતા. એકલો
આવેલો આર્ય વર્ષો સુધી ગુમ થતો, અને નાગસેવક તરીકે વર્ષો ગુજારી
નાગ બની જતો. યુવક આર્ય તો દેખાતો જ હતો. તે નજદીક આવ્યો. તેના
હાથમાં હથિયાર પણ ન હતું.
‘હથિયાર વગર ફરો છો ?’
‘મિત્રોમાં હથિયાર લઈ ન જવાય.' સાગરપ્રતિનિધિ બોલ્યો.
‘પણ તમે તો આર્ય દેખાઓ છો !'
‘આર્યો નાગના મિત્ર બની શકે છે.’
‘તમારું નામ ?’
‘સુબાહુ.’
‘સુબાહુ ? ઉત્તુંગ કદી કોઈ આર્યનાં વખાણ કરે છે ત્યારે સુબાહુનું
નામ લે છે. એ જ સુબાહુ તમે ?'
‘એ તો કોણ જાણે ! પણ મારું નામ સુબાહુ છે. હું ઉત્તુંગને ઓળખું
છું. મારે સેનાપતિ ઉત્તુંગને મળવું છે, અને નાગપ્રજાની સહાય મેળવવી
છે.' સુબાહુએ કહ્યું.
‘નાગપ્રજા આર્યોને સહાય આપશે ખરી ?’
‘શા માટે નહિ ? ઘણી વખત આપી છે. જન્મભૂમિને સાચવવી હોય
તો આર્ય અને નાગ બંનેએ ભેગા થવું પડશે જ.’
‘મને ન સમજાયું.’