તો આટલાં અળગા કેમ રહે એની તેને સમજ પડી નહિ. પ્રતિકૂળતા,
અપમાન, અભાવ છતાં ઉત્તુંગના સ્પર્શની કોઈ કોઈ ક્ષણ વિદ્યુતપ્રેરક હતી.
એ તેને યાદ આવ્યું. અશિષ્ટ અણગમતો ઉત્તુંગ પૌરુષભર્યો હતો... અને
અંતે છેલ્લે સરવાળે... સ્ત્રી પુરુષદેહ માગે છે અને, પુરુષ સ્ત્રીદેહ માગે છે
એથી વિશેષ સત્ય કયું ? અને તોય આ સુબાહુ શાને દૂર રહેતો હતો ?
વિચારમાં પડેલી ક્ષમાએ પોતાને ડુબાડવાનું સૂચન સાંભળ્યું અને
તેણે અંદર પ્રવેશ કર્યો. પ્રવેશ કરી તે ઉલૂપી પાસે આવી અને બોલી ઃ
‘હું એ જ માગું છું. મને દરિયામાં ડુબાડો.'
મારા દરિયામાં એ ન બને. સુબાહુએ કહ્યું.
'તારા દરિયામાં એથી વધારે ભીષણ દુષ્કર્મો થયાં છે.'
‘ક્ષમા ! તારે દક્ષિણમાં જવું છે ?' સુબાહુએ વાત બદલી.
તેની ઇચ્છા દક્ષિણમાં જવાની તો હતી જ. તેણે એ જ માર્ગ લીધો
હતો. અને ગુલામોનું તોફાન ન થયું હોત તો આ વહાણ ઝડપથી દક્ષિણે
ઊતરી પણ ગયું હોત. અત્યારે તો વહાણ પૂર્વ ભણી ધકેલાતું હતું !
‘મારામાં કશી ઇચ્છા જ રહી નથી. તને ફાવે તેમ કર.’ ક્ષમાએ કહ્યું.
‘તને દક્ષિણમાં બોલાવી છે.’
ફરજે.’
‘કોણે ?’
‘તારા રોમનોએ; આંધોને સહાય કરવા.'
‘હું ન માનું.’
‘છતાં મારે તને દક્ષિણમાં મોકલવી છે. ઉલૂપીનાં વહાણ જોડે પાછી
‘ક્યારે ?’
‘આજે. અબઘડી હું ઉત્તરે ચઢી જઈશ. તમે દક્ષિણે જાઓ.'
‘સુબાહુ, તને મૂકીને મારે ક્યાંઈ જ જવું નથી.’ ઉલૂપી બોલી.
‘ક્ષમાની થોડી સંભાળ રાખ. હું વહાણો જોઈ આવું.’ સુબાહુએ કાંઈ
જવાબ ન આપતાં કહ્યું, અને ત્યાંથી બહાર નીકળ્યો.