કવિતા લેખત મારે નિયમો
ઊલૂક, કુશ્લિ, અધીન, અતીન્દ્રિય, અતિથિ, અદ્ભુત, ભૂત, દ્રિતીય, નિર, .અનભીષ્ટ, અનાદિ, નિસિત્તર અનિલ, અછુફૂલ, અરિ, અજશ્ણ, એના એવા અસ'ખ્ય તત્સમ શખ્દ્ોતે કવિતામાં પણુ શુદ્ધ જ લખતા. એમાંતા કોધ્ૃતો લધુ કવિતે પ'ક્તિમાં ગુરુ વ'ચાવવે। હય તો' ઉપર ગુસ્સચક--ચિહ્ન કરવું, એમાંના કેઇતો ગુરુ કવિને પકિતમાં લલુ વ'ચાવવે। હોય તો ઉપર લછ્ઠુસૂચક ચિહ્ન- કરવું. પરન્તુ દરેક કવિએ યાનમાં રાખવું જે આવી છૂટ ગુજરાતી કવિતામાં ઘણી જ ચાલે છે અને વધતી જ . જાય છેં, તે જેમ બતે તેમ ઓછી છેક જે નજેવી કરી દેવો આવંસ્યક છે,. ઉગતા કવિએ તત્સમ શખ્દોતી જેડણી શુદ રાખીને જ પોતાની પડિતએ। “ રચવાતી અ! પ્રથમથી જ પાડવી નનેઇએ. આ ખાખતમાં ઉંગતા કવિતે સ્વ૦ મણિશ'કર્ રતનજી ભટ્ટતે પગલે ચોલવાની ભલાસણુ ફરું છુ. આજ સુધીમાં થયેલા બીજા કે!ઇ પણુ ગુજરાતી ડવિએ તત્સમ શખ્દોતી શુદ્ધ કાન્તના જેટલી જાળવી નથી, અને દરેક ઉગતા કવિએ તો પોતાની પક્તિ- ગોમાં તતસમ શખ્દોતી શુહ્દિ કાન્ત કરતાં પણુ વધારે રક્ષવાતો આગ્રરુ રાખવે. -પચિહ્દો પોતાની આખી ચોપડીમાં પાંચદશ ઠેકાણે પણુ તત્સમ શખ્દો - 'ઉપર જુકવાં ન પડે એ સમાલી લેવું. અને તત્સમ શિવાયના શખ્દ્દો ઉપર ' તો એ ચિહનો વાપરવાં જ નહીં, એ મ્હારા આ નિયેમતો અથ છે, જે આગળ ચાલતાં સમઝાધ જરો. ળે ર આપણી ભાષામાં ઘણા તત્સમ શખ્દ્યોનાં પણુ ખે રૂપ ચાલે છે, એક શુદ્ધ તત્સમ, ખીજ વ્યંજન કે કહસ્વદી્રષમાં ( કે ખીજ અત્ય'ત વિરલ ) થોડાક જ ડ્રેરવાળુ. આ ખીજ રૂપોતે આપણે તૃડૂભવ ક ડયે છિયે. સ સ્કૃત * 'રખ્દ પ્રાકૃતમાં ઉતરતાં ફેરી ગયે, અતે આપણે આ ગુજરાતી શખ્દ આપણે સ'સ્કૃતમાંથી સીધો ન લેતાં, વચ્ચેતી પ્રાકૃત ભાષામાંથી લીવ્ો એ “એતિહાસિક કારણુથી બ'ને ૨૫ સાથે ચાલે છે; જેમાંના કેટલાક દાખલામાં ગુજર્તીમાં પ્રથમ પ્ર કૃત શખ્દ ઉતર્યા પછી પાછે! મૂળ સ'સ્કૃત, તો ખીજામાં એથી ઉલટા કમને! *તેહાસ છે. ર હવે મ્છારી ભલામણુ એ છે જે આવા જેડકામાંતા અતત્સમ રૂપની ધો ૨. ક * હ
(૪૪)
