'એટલી બધી બુદ્ધિની તને ગરમી છે ? શી વાત કરે છે ? તારી બુદ્ધિ વગર મારાથી કશું થાત જ નહિ, એમ ?’
‘ચાલ, કચકચ મૂક. મને એવી વાત કરવાની ફુરસદ નથી.’
આમ બોલચાલમાં અમે ઘણા જ ચડભડી ઊઠ્યા. સુધાકરના મુખ ઉપર મારે માટે જે તિરસ્કાર અને તુચ્છકાર દેખાયાં તેથી મને ઘણું જ અપમાન લાગ્યું. તેના વર્તન વિષે ટીકા કરી એટલે તેણે જુગાર અને શરાબીની મોટાઈનું વર્ણન કર્યું; પારકાના પૈસા વાપરવા માટે મેં મેણું દીધું એટલે પરાયાપારકાનો ભેદ ન ગણવાના વેદાંતનું જ્ઞાન તેણે દશાર્વ્યું.
તેનાથી કંટાળીને હું ઊઠ્યો. મને ઘણું ખોટું લાગ્યું. તેના ઘરમાંથી નીકળતાં જ જ્યોતીન્દ્ર મને મળ્યો. પોતાની વિચિત્ર આંતરદૃષ્ટિ વડે મારું હૃદય વાંચ્યું હોય તેમ પૂછ્યું :
‘કેમ ? તારા દોસ્તને શિખામણ આપવા ગયો હતો ?'
‘હાસ્તો.'
‘પછી શું થયું ?’
‘એ કાંઈ શિખામણ માને ?’
‘એ તો સારું થયું કે ગઈ કાલે મારે લીધે બચી ગયો. નહિ તો પોલીસને હાથે કાલે જ પડ્યો હોત.'
‘પછી એનું શું થશે ?'
'સુધરશે નહિ તો જેલમાં જશે.'
હું કાંઈ બોલ્યો નહિ. પછી તો દરરોજ સુધાકર માટે કાંઈ ને કાંઈ વાત સાંભળવામાં આવ્યા જ કરતી. બહુ ઝડપથી તેનું પતન થતું હતું. પરંતુ એમ સાંભળ્યું કે તેણે સટ્ટામાં બહુ ભારે રકમ મેળવી છે, અને હું જે વ્યાપાર કરતો હતો તે જ વ્યાપારની પરદેશની એજન્સી તેણે હાથ કરી છે, ત્યારે તો મારા આશ્ચર્યનો પાર રહ્યો નહિ. અમે બંને વ્યાપારમાં ફરીફ બન્યા. તેણે વ્યાપારમાં ભાવ વધારવા ઘટાડવાની એવી રમત કરવા માંડી કે હું ચોંક્યો. મને લાગ્યું કે તે મને જ હેરાન કરવા માટે તૈયાર થયો છે. મને જ્યોતીન્દ્રે એક-બે વખત સૂચના આપી કે મારે વ્યાપારની હરીફાઈ મૂકી દેવી; પરંતુ હું ચડસે ભરાયો. મારી બુદ્ધિને પડકારનાર એ કોણ? સ્થિતિ ધીમે ધીમે બગડતી જતી હતી, અને આખી વ્યાપારી આલમ પર જાણે હિમ પડ્યું હોય તેમ તેની જાહોજલાલી નષ્ટ થતી હતી.
એક દિવસે મને લાગ્યું કે હું ભયંકર ખોટમાં આવી ગયો છું.
