આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ થઈ ગયું છે
મુકુન્દરાય


ભૂસી નાખ્યું હોય તેમ, ચીડાઇને બોલ્યો: "આ અત્યારે ધંટી કોણ ચલાવે છે ?" ગંગાએ, જરા લોટવાળા હાથ ખંખેરતાં હસતે મોઢે બહાર આવી કહ્યું: “ભાઈ, તમારે માટે ભજિયાંનો લોટ જરા દળતી હતી. મોઢું કેમ સુકાઈ ગયું છે ?" મુકુન્દે એ જ અવાજમાં કહ્યું: “ પણ હજી તમે રસોઇ નથી કરી ? મેં તાર કર્યો હતો ને! કેટલું બધું મોડું થયું ? અલ્યા એકાવાળા, ટ્રંકો અંદર લાવ. આવોને મિસ્ટર પંડિત, મિસ્ટર ચોકશી." બન્ને મહેમાનો, ઘંટીના અવાજથી મુકુન્દરાયને જે આધાત લાગેલો હતો તેના સાક્ષી થઈ તેની સ્થિતિ વધારે કફોડી ન કરવા, ખડકી બહાર સામાન લેવા પાછા ગયા હતા, તે અંદર આવી ઊભા રહ્યા. મુકુન્દરાયની પૂર્વેની મૂંઝવણ હજી બંધ પડી નહોતી અને તેથી અદર બોલાવેલા મિત્રોને શું કહેવું તે તેને તરત સૂઝ્યું નહિ. ખુરશી ટેબલ હોય તો મિત્રોને અંગ્રેજીમાં કહી શકાય કે ‘ કૃપા કરી તમારી બેઠક અહીં લ્યો." પણ આ તો ઓટલો, તેના પર ચઢવાનાં પગથિયાં, તેમાં મિત્રોને શું કહેવું ? આ ગામની અને ઘરની રચના તેને બહુ જ અર્થ વિનાની લાગી. તેના પિતા તેના આગલા પ્રશ્નોના જવાબ ગળી જઈ, તેની વિહ્વલતા કંઈક સમજી બોલ્યાઃ “આવોને ભાઇ, અહીં બેસવું હોય તો અહીં બેસો, ખાટલા ઉપર. નહિ તો ખડકી ઉપરની મેડીએ તમારા ઉતારા રાખ્યા છે. ત્યાં સામાન મુકાવો."

મુકુન્દને પોતાની પ્રતિષ્ઠા સાચવી રાખવા અને મિત્રો માટેની ચીવટ બતાવવા હજી જરા વધારે પ્રશ્નો કરવાની જરૂર લાગી. "ઉપર સાફ કરાવ્યું છે ? ” ડોસાએ અતિ ભાવપૂર્વક કહ્યું: "રજાઓ પડી ત્યારથી બહેન એ મેડી હંમેશાં

૮૫