૩. તે પરથી તે માણસે મને તોછડાઈથી કહ્યું કે તમારે પાસ કઢાવવો પડશે.
૪. મેં તેને મારે માટે પાસ કઢાવવાને અને તે માટે પૈસા આપવાને જણાવ્યું.
૫. તે પછી તેણે ઘણી તોછડાઈથી મને ગાડીમાંથી ઊતરીને પાસ આપનાર અમલદારની પાસે તેની સાથે આવવાને કહ્યું અને જો હું તેમ ન કરું તો મને બહાર ખેંચી કાઢવાની ધમકી આપી.
૬. વળી વધારે ધાંધલ થાય તે ટાળવાને હું ગાડીમાંથી નીચે ઊતરી ગયો. પછી તેણે ઘોડા પર સવારી કરતાં કરતાં મને તેની સાથે આશરે બે માઈલ પગે ચલાવ્યો.
૭. હું ઓફિસે પહોંચ્યો ત્યારે મારે પાસ કઢાવવાની જરૂર નથી એમ જણાવી માત્ર હું કયાં જાઉં છું એટલું મને પૂછવામાં આવ્યું. પછી મને ત્યાંથી ચાલી જવાને કહેવામાં આવ્યું.
૮. મારી સાથે જે માણસ ઘોડેસવારી કરીને આવ્યો હતો તે પણ મને ત્યાં છોડી ગયો અને હું બે માઈલ પાછો ચાલીને મૂળ જગ્યાએ પહોંચ્યો ત્યારે સિગરામ જતો રહ્યો હતો.
૯. એથી ચાર્લ્સટાઉન સુધીનું પૂરું ભાડું ભરેલું હોવા છતાં મારે ત્યાં સુધી બે માઈલથીયે વધારે ચાલીને પહોંચવાનું થયું.
૧૦. મને જાતમાહિતી છે કે આવી જ સ્થિતિમાં બીજા ઘણા હિંદીઓને આવી જ તકલીફ અને અપમાન વેઠવાં પડયાં છે.
૧૧. હમણાં થોડા દિવસ પર બે મિત્રો સાથે મારે ડેલાગોઆ બેથી પ્રિટોરિયા જવાનું થયું હતું.
૧૨. અમારે બધાને ટ્રાન્સવાલમાં મુસાફરી કરી શકીએ તે સારુ દક્ષિણ આફ્રિકાના અસલ વતનીઓને કઢાવવા પડે છે તેમ પાસ કઢાવવા પડયા હતા.
૧૮૯૫ની સાલના એપ્રિલ માસની ૨૪મી તારીખે મારી રૂબરૂ સોગંદ પર નિવેદન કરવામાં આવ્યું.
એનવારાલોહેરી
- વી. રાસક
તારનું સરનામું:“બોટિંગ”
ધિ આફ્રિકા બોટિંગ કંપની લિમિટેડ તરફથી
- મિ. હાજી મહમદ હાજી દાદા(મેસર્સ હાજી મહમદ હાજી દાદા ઍન્ડ કંપની)ને
વહાલા સાહેબ,
તમે થોડા વખતને સારુ હિંદુસ્તાન જાઓ છો તે જાણી તે પ્રસંગે પાછલાં પંદર વરસના અમારા તમારી સાથેના વેપારના સંબંધો દરમિયાન જેનો અમને અનુભવ થયો છે તે તમારી વેપારના વહેવારને અંગેની અનેક જુદી જુદી લાયકાતો માટેની અમારી કદરની લાગણી અમે પ્રગટ કરીએ છીએ અને અમને જણાવતાં ઘણી ખુશી થાય છે કે તમે અહીં રહ્યા તે દરમિયાન વેપારી કોમમાંથી કોઈએ તમારા 'પ્રમાણિકપણા બાબત શંકા ઉઠાવી નથી અને અમને વિશ્વાસ
