આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
૫૫
ઘાશીરામ કોટવાલ.


ટા૦— એ વાત મોટી તારીફ લાયક છે ખરી; પણ એ કરતાં જાસ્તી ચમત્કારિક હાથીના શાહાણપણની વાત અમારા જાણ્યામાં છે તેમાંની એક બે કહુંછું. તમે દક્ષિણ સમુદ્રમાં જે બેટને લંકા કહે છે ત્યાં હાથી ઘણાં છે. ત્યાં એક ગામમાં ચુના તથા ઈંટના બાંધેલા એક મજબૂત કોઠારમાં અન્ન ભરેલું હતું તેના રક્ષણ સારુ કેટલાક શીરબંદીમાંના પેદળ સીપાઈ રહેતા હતા. તેઓને નજદીકના ગામમાં કાંઈ બંડ થયાના શોર ઉપરથી તાબડતોબ જવું પડ્યું. તે વખારને મોટું તાળું મારીને સઘળા સીપાઈઓ ગયા. એવી તક મળવાથી હાથીનું ટોળું વખાર પાસે આવ્યું, ને દાંતના જોરથી ખુબ મહેનત કરીને તે કોઠાર ફાડી, અને વારા ફરતી અંદર જઈને પેટ ભરીને અનાજ ખાધું; અને શીરબંદીના લોકો પાછા ફરીને નજદીક આવ્યા એવું માલુમ પડ્યું કે તુરત સઘળા હાથી નહાસી ગયા. બે હાથીને એક કુવા ઉપર પાણી પાવા સારુ મહાવત લઈ ગયો હતો. તેમાંનો એક હાથી બીજા કરતાં જરા નહાનો હતો. તેના મહાવત પાસે ચામડાની ડાળચી હતી, તે નાહાનો હાથી પોતાની શુંડમાં લઈને તેથી કુવામાંથી પાણી કહાડી પીવા લાગ્યો. તે જોઈને મોટા હાથીએ તે ડાળચી તેની પાસેથી છીનવી લીધી. તે વખતે બને માહાવતોની ગાળા ગાળી ઘણી થઈ, ને મોટા હાથીએ તે ડાળચી પાછી આપી નહીં. બાદ નાહના હાથીમાં વહડવાની કુદરત નહીં, તેથી તે છાનોમાનો ઉભો થઈ રહ્યો. બાદ મોટો હાથી કુવાના કિનારા ઉપર આવી ડાળચી પાણીમાં નાંખી પાણી કહાડી પીવા લાગ્યો. તે જોઈને નાહાનો હાથી ઉભો હતો ત્યાંથી નિકળી જાય છે એવું બતાવી, તે હળવે હળવે મોટા હાથીની પાછલી બાજુએ આવ્યો, ને એકદમ મોટા હાથીને માથાનો ધક્કો મારી કુવામાં ઉથલાવી નાંખ્યો. તે પાણી ઉપર તરવા લાગ્યો; પણ નિકળવાની કાંઈ તદબીર સુજી નહીં. બાદ તેના મહાવતે ત્યાંને ત્યાં રહીને લાકડાની ભારી એક ઉપર એક મુકીને ઢગલા કરવાનું તે હાથીને શિખવ્યું, ને તેની શુંડમાં ભારી આપી. હાથીએ ભારી પોતાના પગ તળે મૂકીને ઢગલો કર્યો ને ઢગલા ઉપર ચહડીને હાથી બહાર નિકળ્યા.

--¤¤¤¤¤¤¤¤--


વાત ૧૬.

ઘા૦— ફુરસદની વખતે યશેશ્વર નામના શાસ્ત્રી સાથે વેદ વિષેની વાતે કરતો બેઠો હતો. એટલામાં તેને મળવા સારુ પેદ્રુ કરીને એક પાદરી તથા ફિરોજશાહ દસ્તુર એ બે જણ આવ્યા. તે બેઠા પછી