પૃષ્ઠ:Mahadevbhaini Dairy - Part 3.pdf/૪૪૪

૪૪૨

 

૪૪૨

 

સર મહાદેવભાઈની ડાયરી વિચાર કરીને અધીરા ન થાએ એમ માગુ.” મારે એકાએક આશ્રમમાં કેમ આવવું પડયું એ સવાલ મને ઘણી વાર પૂછવામાં આવ્યા છે. એના જવાબમાં આટલેા પવિત્ર પ્રસ`ગ આપી દેવા ઉપરાંત હું શું કરી શકું ? ઉપવાસથી આર ભાયેલા અનેરા અગ્નિહેાત્રમાં આશ્રમ શે! ફાળા આપી શકે, ફાળા આપવાનું એનું ગજું કે લાયકાત છે કે નહીં એ બધું જોવાને માટે મારે આશ્રમમાં જવું એ અનિવાર્ય હતુ. વલ્લભભાઇની વેદના અને શ્રદ્ધા સરદારની થેાડીક કથા મેં ગયા અંકમાં કરી હતી. આ પ્રસગે ઘેાડી કરવાની જરૂર છે. ગયા જ અંકમાં આપી શકતા હતા પણ સમય નહેાતા, સ્વસ્થતા નહેાતી. સરદાર સહેજે સ્વસ્થતા ખેાઈ એસે એવા નથી. ઉપવાસનું સાંભળીને એમણે જે સ્તબ્ધતા અનુભવી હતી અને ક્ષણ પછી જે ઉદ્ગાર કાચા હતા તે હું મારા પ્રથમ લેખમાં આપી ગયા છું. એ પછી એએ સ્વસ્થ થવા લાગ્યા. મીજી તારીખે એમના પર સર. પુરુષાત્તમદાસને કાગળ આવ્યા. એના જવાબમાં જે કાગળ લખ્યા તે એમની વેદના છતાં દીર્ઘદૃષ્ટિ, શાંત સમજ, શ્રદ્દા અજબ રીતે પ્રગટ કરે છે. એ પત્રમાંથી સૌ સમજ અને ધીરજ અને મેળવે. સરદારની કે સર પુરુષ।ત્તમદાસની રજા વિના એ કાગળનેા ઉપયાગ કરવાની છૂટ એટલા માટે લઉ છું કે આ પુણ્યપર્વમાં ગાંધીજીથી વિખૂટા પડેલા સરદારનું સૌને સ્મરણ થાય છે અને તેમનું હ્રદ્ગત જાણવાને સૌ આતુર છે. આ રહ્યો એ કાગળ: ( કાગળ માટે એ પા. ૨૮૦-૮૧.) આ કાગળ છપાશે એને બીજે દિવસે તે ગાંધીજીના ઉપવાસ પૂરા થયા હશે. બીજી તારીખે લખેલા કાગળના અંતમાં ભય અને નિરાશાની છાયા છે. પણ છેવટનું વાકય એ વલ્લભભાઈના ધર્મપ્રવણ હૃદયની શ્રદ્દા દાખવે છે. ‘ આશ્રમ' શબ્દની મેં કરેલી વ્યાખ્યા કરતાં મને વલ્લભભાઈ યાદ આવ્યા, એમને કાગળ યાદ આવ્યા. કાણુ કહેશે કે હું આશ્રમમાં છું અને વલ્લભભાઈ આશ્રમમાં નથી? મારા કરતાં સે। દરજ્જે એ વધારે આશ્રમી છે એમ મારું અંતર સાક્ષી પૂરે છે. ચનમાળાનેા યુગ ગાંધીજીએ ઉપવાસ જાહેર કરતાં નિવેદન બહાર પાડયું હતું. તેમાં કહ્યું હતું કે સંભવ છે કે આ યજ્ઞ એક મેાટી યજ્ઞમાળાને આરભ હશે. ગાંધીજીનું અગ્નિùાત્ર તરત જ બીજા યાજ્ઞિકા ઉડ્ડાવી લેશે કે એને અગ્નિ શાંત