કડવું ૯મું
રૂપ સાથે ગુણ જરૂરી છે.
રાગ : આશાવરી
રૂપગુણને વાદ પાડ્યા, ચાલ્યા રાજદ્વાર;
ગુણને આપ્યા બેસણાં, પછી રૂપને કર્યા જુહાર. (૧)
રૂપ તો આપ્યાં શિવે નાગરાં, કોઇ જોગી અબધુત;
ચતુરાઈ દીધી જે ચારણાં, વળી કોઇ રજપુત. (૨)
પુન્ય વિના ધન કયા કામકો, ઉદક વિણ કુંભ;
એ દો વસ્તુ કછુ ન કામકી, જેમ ગુણ વિના રૂપ. (૩)
સ્વરૂપ દિયો શિવ ચાતુરી, ગુણ ન દિયો લગાર;
રૂપ તમારું પાછું લો, રૂપ ગુણ વિણ છે ભાર. (૪)
કડવું ૧૦મું
ગણપતિજીનો દર્શાવેલ મહિમા.
રાગ : મારુ
પંથી જ્યારે ચાલે ગામ, પહેલું લે ગણપતિનું નામ;
કથા ગ્રંથ આરંભે જેહ, પ્રથમ ગણપતિ સમરે તેહ. (૧)
સૌભાગ્યવંતી શણગાર ધરે, ગણપતિ કેરું સ્મરણ કરે;
સોની સમરે ઘડતાં ઘાટ, પંથી સમરે જાતાં વાટ. (૨)
પંચવદનના દહેરામાંય , પહેલી પૂજા ગણપતિની થાય;
એ વિના મુજને પૂજે તો, સર્વે મિથ્યા થાય. (૩)
ઉથલો—
શાને કાજે રુવે પાર્વતી, શાને લોચન ચોળે;
જેને ઘેર વિવાહવાજન હશે. ત્યાં બસશે ઘીને ગોળે રે. (૪)
કડવું ૧૧મું
ઉમિયાજીએ ઓખાને આપેલ શ્રાપ.
રાગ : ઢાળ
ઓખા કહી ઉમિયાએ, સાદ કર્યા બે ચાર;
ત્યારે ઓખા આવી ઊભી, નીસરીને ઓરડી બહાર. (૧)
મરાવી ભાઈને, તું તો નાસી ગઈ;
મહાદેવે ગણપતિને માર્યો, તે સુધા મને નવ કહી. (૨)
તારું અંગ ગળજો, લુણે ગળજો કાય,
દૈત્યના કુળમાં અવતરજે, એણી પેરે બોલ્યાં માય. (૩)
ઓખાબાઈ થરથર ધ્રૂજ્યા, એ તો વાત અટંક;
અપરાધ પાખે માતા મારી, આવડો શો દંડ ?. (૪)
ઉમિયા કહે મેં શાપ દીધો, તે કેમ મિથ્યા થાય
દૈત્યકુળમાં અવતરજે, દેવ વરી કોઈ જાય . (૫)
ચૈત્રના મહિનામાં બાઇ, તારો રે મહિમાય;
ઓખાહરણ જે સાંભળે, મહારોગ થકી મૂકાય. (૬)
ચૈત્રમાસના ત્રીસ દહાડા, અન્ન અલુણુ ખાય;
ત્રીસ નહિ તો વળી પાંચ દહાડા. પાછલા કહેવાય. (૭)
પાંચ દિવસ જો નવ પળે તો, ત્રણ દિવસ વિશેક;
ત્રણ દિવસ નવ થાય તો, કરવો દિવસ એક. (૮)
એ પ્રકારે વ્રત કરવું, સમગ સ્ત્રીજન;
અલવણ ખાએ ને અવની સુવે, વળી એક ઉજ્વળ અન્ન. (૯)
દેહ રક્ષણ દાન કરવું, લવણ કેરું જેહ;
પાર્વતી કહે પુત્રીને, સૌભાગ્ય ભોગવે તેહ. (૧૦)
વૈશાખ સુદી તૃતિયાને દિને, તું આવજે મુજ પાસ;
ગૌર્ય કરીને પુત્રી મારી, પૂરીશ મનની આશ. (૧૧)
શુકદેવ કહે રાજા સુણો, અહીં થયો એહ પ્રકાર;
હવે બાણાસુરની શી ગત થઈ, તેનો કહું વિસ્તાર. (૧૨)
વલણ—
કહું વિસ્તાર એનો, સુણી રાજા નિરધાર રે;
હવે બાણાસુર ત્યાં રાજ કરતો, શોણિતપુર મોઝાર રે. (૧૩)
કડવું ૧૨મું
બાણાસુરને ચાંડાલણીએ વાંઝિયાપણાનું ભાન કરાવ્યું.
રાગ : સામગ્રીની ચાલ
રાય બાણાસુરને બારણે, વાળવા આવી રે ચંડાળણી;
નિત્ય પડી રજ વાળીને કર્યું ઝાકઝમાળ. બાણાસુરને બારણે. (૧)
રાય મેડિયેથી હેઠો ઉતર્યો, થયો પ્રાતઃકાળ;
મુખ આગળ આડી ધરી સાવરણી તે સાર. બાણાસુર૦ (૨)
રાય બાણાસુર વળતી વદે, મનમાં પામી દુઃખ;
મુજને દેખીને કેમ ફેરવ્યું, અલી તારું રે મુખ. બાણાસુર૦. (૩)
ત્યાં ચંડાળણી વળતી વદે, સાંભળીયે રાય;
તમો ઊંચ અમો નીચ છું, મુખ કેમ દેખાડાય. બાણાસુર૦. (૪)
ત્યારે બાણાસુર વળતી વદે, સાંભળ રે ચંડાળણી;
સાચું રે બોલને કામની, કરું બે કકડાય. બાણાસુર૦. (૫)
ત્યારે ચંડાળણી; વળતી વદે, સાંભળો રાજન;
સાચું બોલું જેવો ઘટે, તેવો દેજો દંડ. બાણાસુર૦. (૬)
પ્રાતઃકાળે જોઇએ નહિ, વાંઝિયાનું વદન;
તમારે કાંઇ છોરું નથી, સાંભળો હો રાજન. બાણાસુર૦.(૭)
