ઈચ્છા ઘણી સારી છે.'
સનાતનને લાગ્યું કે આ ગૃહસ્થ ઘેલા થઈ ગયા છે કે શું ? પોતાની વાત સાંભળવાની પણ તેમને ફુરસદ દેખાતી નથી. તો પછી અંદર બોલાવ્યો શા માટે ? તેણે છેવટે કહ્યું :
‘ત્યારે હું રજા લઉ છું.'
'હા ભાઈ ! આવજો હો !' બોલી તે ગૃહસ્થે ઊભા થઈ ચાલવા માંડ્યું. સનાતન રીસમાં આવી બીજી જગાએ ગયો. સિપાઈએ કલાક બેસાડી રાખી છેવટે જવાબ આપ્યો કે 'સાહેબ આજે મળી શકશે નહિ.'
'મોટા માણસો આવા અવિવેકી હોય છે ?' તે બબડ્યો. આવા લાખો બબડાટો વચ્ચે મોટા માણસો મોટા થયે જ જાય છે.
સનાતનના સ્વાભિમાનને આમ ઘા પડવા માંડ્યાં. 'દુનિયામાં મારું સ્થાન જ નથી ?' તે પોતાની જાત ઉપર ચિડાયો. મારું ભણતર, મારું જ્ઞાન, મારી આવડત, મારી ચાલાકી સરસ્વતીના ક્ષેત્રમાં સ્વીકાર પામ્યાં; લક્ષ્મીના મંદિરમાં શું તેમનો ઉપયોગ છે જ નહિ ? લક્ષ્મીના પૂજારીઓમાં શું જુદી જ લાયકાત જોઈતી હશે ?' તે વિચારોના વમળમાં પડ્યો.
એકાએક તેની દ્રષ્ટિએ પાંચ-સાત મોટરો અને પાંચ-સાત ગાડીઓ બેદરકારી અને ત્વરાથી જતી માલુમ પડી. લક્ષ્મીદેવીના લાડકવાયાઓનાં સનાતને દર્શન કર્યા.
તે હસ્યો.
'પેલાને બેસતાં તો આવડતું નથી. જાણે હવે મોટરમાંથી ઊઠવું જ ન હોય એમ પડ્યો છે.' પૈસાદારને જોઈને તેણે મનથી ટીકા કરવા માંડી.
અને આ ગૃહસ્થ ! આખી બેઠકમાં એકલા પોતે જ સમાઈ શક્યા છે. આવી જાડાઈ ?'
ત્રીજા ધનવાનની દોડતી મોટર જોઈ તેને ફરી હસવાનું મન થયું. 'કેટલો કદરૂપો ! એની સાથે પરણનાર કોણ ભાગ્યશાળી હશે ?'
પરંતુ એ પ્રશ્નનો ઉત્તર તેને તુરત મળી ગયો. એક અતિશય સ્થૂળ, કાળા અને કદરૂપા ગૃહસ્થની જોડે એક દેખાવડી સ્ત્રીને લઈને મોટર તેની આગળથી પસાર થઈ. તે સ્ત્રીનું મુખ હસતું હતું. આવા કદરૂપા ગૃહસ્થની સાથે બેસવામાં તે સ્ત્રીને કાંઈ દુઃખ કે શરમ લાગતાં હોય એમ જણાયું નહિ.
તેણે ટીકા કરવી બંધ કરી. તેને લાગ્યું કે તે પોતાની તુચ્છતા બતાવે છે.
આકાશમાંથી સૂર્ય અસ્ત થતો હતો. આ પૂર્વ લાવણ્યભર્યા રંગ
