માણસને વખતે વખત રૂષિયા ધીરવામાં આવે અને તેને પેટે પાછું વસુલ આ,
“પવામાં આવે તેથી કરીને ગુચવણ ભરેલ ખાતુ થઈ પડે એટલે ‘ઠગાઇ પકડી
‘ાહુાડવાને દેવાદારને અશક્ય થઈ પડે, આ પ્રમાણે ચાલેલા ખાતામાં લેણદા
"ની ચ્હાટી ખાણી દેદાર પાસે નીકળે, અને દેશ્નાર પ્રતિવર્ષે પેાતાના
‘ધાને પેટ ચેડુ થોડુ પેાતાની ઉપજમાંથી ભરતા જાયછે તથા આવતા વર્ષને
‘‘માટે નવી ઉપાડ કરવાની હાય છે તેથી તે ખરેખરા લેદારના કબજામાં આ-
લી. ગધેા હાય છે એટલે તેને નારાજ કરવાને બદલે, ગમે તેમાં પણ બિલાડુ
ખેંચી આપેછે. માટે નવાં પ્રકારમાં જયાં પાછલા હિંસાખ કરીને ખત લખી
આપવામાં આવ્યું હોય ત્યાં તે ખત જાણે થયુજ નથી એમ ગણી તેનું મૂળ
“ી ખાતું તપાશીને પછી જે હિસાબે બાકી નીકળે તેટલાનું દુમનામ થા-
“દીને કરી આપવું. દેદાર ખેડુત સરકારની સલામી ભરી શકે એ પ્રમાણે કાં-
ધાં કરીને જો પેાતાનું દેવું આપી શકે એમ હેાય તેા પછી સર્વે તકરાર પતી
ગઈ એમ સમજવું; પણ દેવું વસુલ કરવા સારૂ ગમે તે થાય તે પણ ખેડૂ
“તનાંઢાર અથવા તેનાં ખેતીવાડીનાં એાર વેચાવી નાંખવાનો અટકાવ કર-
“વાની સસાળ રાખવી જોઇયે.”
ગુજરાતના ક્યુબિયા જેમ વાણિયાઓના હાથથી સેાસેછે. તે રજ મેગેલ,
તાતાર લેાકા ચીના વ્યાજખેરિયાના હાથથી દુ:ખ વેઠે છે.
“એક માંગેલ કેહેછે કે, અમારી પાસે ભીખ માગતા તેઓ આવ્યા, અને
“દયાની ખાતર અમે તેને ચેડી જમીન ખેડવાને આપી, પણ માંગેલ લા-
કે તેઓ જેમ કરે તેમ કરવા લાગ્યા. તેઓ ચીનાઇ દારૂ પીવા લાગ્યા, તે-
“મની તંબાકુ પૌષા લાગ્યા, તે ઉારે લૂગડાં ખરીદવા લાગ્યા અને જ્યારે
હિસાબ માંડી વાળવાનો વખત આવ્યે, ત્યારે તેના મૂલ ફરતાં સેકડે ચાલી-
“સ કે પચાસ ટકા તેઓએ વધારે મજરે લીધા. પછી મગાલ લોકોને તેમના
“ઘરબાર, જમીન, અને પેાતાનાં ઘેટાં વગેરે સર્વ છેડી દેવાની જરૂર પડી,
ત્યારે ન્યાયાધીશ પાસેથી તમે ન્યાય મેળવી ન શકે?
“અરે એતા અશક્ય છે! કિતાત જાણે છે કે કેમ ખેલવું અને કેમ જી!ાણુ
“ફરવું, મોંગલ કાંઇ ચાના પાસેથી દાવા છતી જાય નહિ, મારા લામા પ્રભુ
મેસેફટનના રાજ્ય માટે સઘળુ જાય છે.”
એમ હુકતી તાર્તરીમાં કરેલી મુસા‚ીના પુસ્તકનું મિસ્ટ્રેસ પસી સિને
કે ભાષાન્તર કર છે તે તૂવો. એ પુસ્તકના એક બીન ભાગમાં, એક અતિ-
