પ્રસિદ્ધ કરી. એમાંથી અનેક ફણગા ફૂટ્યા છે. હરિજનો એની વિરુદ્ધ થયા, જસ્ટિસ પાર્ટીવાળા પણ વિરુદ્ધ થયા, અને સનાતનીઓને તો એને વિષે કશી પડી જ નથી. તમે આમ કામ શા સારુ બગાડો છો ? અને કામ કરનારની સ્થિતિ શા સારુ મુશ્કેલ કરો છો ? એ ટેવ તમારે સુધારવી જોઈએ.”
બાપુ: “જાણી જોઈને આમ કરું છું ? રાજાજીને આ વાત પૂછવી જોઈએ એમ મને ન લાગે તો મારે શું કરવું ? તમે મને પૂછશો કે પણ તમને એમ લાગતું કેમ નથી ? તો એનો હું શું જવાબ આપું ? મારો જે સ્વભાવ પડી ગયો છે તેનો ઉપાય શો ? મારા સાથી મારી સાથે ન રહી શકે તો શું ? મને છોડી જશે ? બીજાઓના સહકાર આમાં ન મળે તો કાંઈ નહીં, પણ જે વસ્તુ જાહેર કરવી જોઈએ એ હું કેમ રોકી શકું ?”
મેં કહ્યું : “મને લાગે છે કે એ વસ્તુ તમારા સ્વભાવ માટે અશક્ય છે. જ્યારે કોઈની સાથે વાત કરતા હો અને તેની સાથે અનેક વસ્તુ ચર્ચાતી હોય ત્યારે આપને સૂઝે એ સમાધાન તરીકે સુચવો. તે વેળા વલ્લભભાઈને કે રાજાજીને પૂછવું એ પણ અશકય હોય.”
બાપુ: “બરોબર છે. એ મારા સ્વભાવમાં જ નથી. એ દોષ હશે. પણ એ દોષ આજે શી રીતે સુધરી શકે ?”
મેં કહ્યું: “અર્વિન સાથેની વાતચીતો વખતે બે વાર વલ્લભભાઈ અને જવાહરલાલને ન ગમે એવી સમજૂતી આપ કરી આવેલા. પણ તેનો કશો ઉપાય છે ?”
બાપુ કહે : “બરોબર. હું તો લોકોનો માણસ (ડેમોક્રેટ) રહ્યો. લોકોની આગળ અનેક વસ્તુઓ જુદી જુદી રીતે મૂક્યે જ જવી રહી અને સાથે સાથે લોકમતને વશ કરવાનો રહ્યો. એટલે બીજું કશું કરી ન શકું.”
આ તો જરાક જેટલો સાર થયો પણ ચર્ચા તો લગભગ દોઢ કલાક ચાલેલી.
તા. ૧૬-૧-’૩૩ : વલ્લભભાઈનો એક વિનોદ છે. “થોડા દિવસ થયા કે બાપુને સરકારની ઉપર કાંઈક ફરિયાદ મોકલવાની હોય જ. રખેને એ લોકોને લાગે કે આ માણસ હવે ચૂપ થઈ ગયો છે.”
તા. ૨૩-૧-’૩૩ : સાંજે બાપુએ વલ્લભભાઈની સાથે ચર્ચા કરતાં કરતાં પોતાના મનની સાથે વાઈસરૉયના ઠરાવની ચોખવટ કરી લીધી. આ બિલ (મંદિર પ્રવેશ બિલ) પસાર થાય તો બધું મળી ગયું એમ કહ્યું. આ બિલ નિષેધાત્મક છે એટલે એ બિલને પરિણામે મંદિર નહીં ઉઘાડે એમ મેં કહ્યું. બાપુ કહે : “તો ભલે તે બંધ રાખે. એમ બધાં જ મંદિરો બંધ થઈ જતાં હોય તો હું રાજી થાઉં.”
મેં કહ્યું : “ત્યારે દરવાજા ઉપર મારામારી થશે.”
બાપુ : “થાય, આંબેડકરના માણસો હોય તો. પણ આપણું બળ હશે ત્યાં સનાતનીઓ સમજી જશે. નહીં તો આપણે સમજી જઈશું.” આવે સમયે પણ મારાથી કોઈને દા.ત. રાજાજીને પૂછ્યા વિના નિર્ણય ન અપાય કે ? એમ વલ્લભભાઈને પૂછ્યું.
