શામળ પાછો વળ્યો.
વેરાગીરામ !
એ શબ્દ પહેલી જ વાર એને પોતાના દીદાર તપાસવાનું ભાન કરાવ્યું. લૂગડાં કાદવમાં ખરડાઈ ગયેલાં; હાથ ને મોં પણ રજેભર્યાં; વાળ પંખીના માળા જેવા; આખોય દેખાવ એક કામધંધો માગવા જનાર ઉમેદવારને ન છાજે તેવો. એને ખૂબ ભોંઠામણ આવ્યું અને લાગ્યું કે આ લત્તો કાંઈ કામધંધો શોધવાનું ઠેકાણું નથી. એ ફરી પાછો પુલ ઓળંગીને શહેરમાં આવ્યો.
રાત પડી ગઈ. દુકાનો બંધ થવા લાગી. હમણાં જ તમામ ઠેકાણે તાળાં લાગી જશે, ને ખાધાપીધા વગર મારું મોત નીપજશે. પછી તો એ જીવ સાટે બાવરો બન્યો. એને સારાનરસાનું ભાન ન રહ્યું. એ એક દુકાનમાં ઘૂસ્યો.
એ દુકાન નહોતી; દારૂનું પીઠું હતું. હજુ માણસો અંદર આવ્યા નહોતા. ફક્ત એક વેચનાર જ ઊંચા થડાની પછવાડે ઊભો હતો.
“હું કાંઈ ભિખારી નથી.” જતાંની વારે જ શામળ પોકારી ઊઠ્યો.
“હા-હા ! ભાઈ ભાઈ ! શું કહ્યું આપ સાહેબે ?” પીઠા પરના આદમીએ લહેરમાં પૂછ્યું.
“કહું છું કે હું કંઈ ભિખારી નથી. હું આવી ને પૈસા ચૂકવી જઈશ. હું ભૂખે મરું છું. મને ઝટ કંઈ ખાવાનું આપો.”
“અલ્યા, તારે તે હજુ હવે નશો કરવો છે ? કે કરીને આવે છે ? આ ઠેકાણું શું છે તે તો ઓળખે છે ને ?”
“મેં અગાઉ કદી પીઠામાં પગ પણ નથી મૂકેલો. પણ આજ તો મહેરબાની કરીને મને કંઈક ખાવા આપો.” એ હાંફી ગયો.
“અરે તારી ખૂબી ! ભારી કોઈ ઍક્ટર લાગે છ હો ! ચાલાકી રમતાં અચ્છુ આવડે છે. આવ દોસ્ત, આવ ! કર ધરવ !”
“શું કહ્યું ?”
“એ… ખા !” એમ કહીને પીઠાવાળાએ થડા ઉપર પડેલા,
