"હવે જાવ, જાવ : ગધેડિયું તગડો - ગધેડિયું, આપા!" બાઇ હસી પડી.
આ બધી વાતચીત પિનાકીના ગળા ફરતી કોઈ રસીના ગાળિયા જેવી બનતી હતી. એ રસીને બીજે છેડે આ ગામડાનું લોકજીવન બાંધેલું હતું. પિનાકી પોતાના પ્રત્યેક ડગલે આ રસી ખેંચતો હતો, ને લોકજીવન એની પાછળ પાછળ ઘસડાયે આવતું હતું.
અજબ જેવી વાત : આ ચોપડીઓના ને કપડાના ને પાંચ શેર પેંડાના બોજાને ખેંચતું હાડપિંજર હસતું હતું : ઠેકડી પણ કરી શકતું હતું. બાળકને ધવરાવી રહ્યું હતું. ગામના કાઠી પસાયતાને પોતાના નર્યા હાડચામની લાલચમાં પણ લપેટી રહ્યું હતું.
બીજા ગામના ઢેઢવાડાને ઊંચે ટિંબે ટ્રંક ઉતારીને એ બાઈ બાળક સહિત પાછી વળી નીકળી. અંદરથી કોઈકે સાદ કર્યો : "નંદુ, રોટલા ખાતી જા!"
"ના, મામી, આ તો રોજનું થિયું," કહેતી એ નંદુ ઢેઢડીએ પોતાના ગામને માર્ગે ઝપટ કરી કેમકે એને આપા આલેકની જોડે પાછા વળવાની બીક હતી.
એ ગામના પાદરમાં પિનાકીએ ઘોડી થંભાવી. ગામનો પસાયતો એક ખેડુને અને બે બલદોને લઈને ત્યાં ઊભો હતો.
""રામ રામ, આપા આલેક."
"રામ." બેઉ મળ્યા.
"કેમ આંહી બેઠાં છો?"
"ભાઈ આ ત્રણે ઢાંઢાની ચોકી કરું છું" ગામના પસાયતાએ ખેડુ તથા બળદો બતાવ્યા.
"કાં?"
"થાણદાર સા'બ નીકળવાના છે. તે આંહી એના ગાડાની જોડ બદલવાનો હૂકમ છે."
" ક્યારે નીકળશે?"
"ભગવાન જાણે. કોઈક વાર તો ઠેઠ સાંજરે જાતા નીકળે છે."
"હા, ભાઈ, હા; એ તો એની સગવડે નીકળે!"
"પણ આ ભૂત કાંઈ અમલદારૂની બાબસ્તા થોડો સમજે છે? હજી તો ભળકડે એને આંહી ઢાંઢાં લઈ ઊભો રાખ્યો છે, તે આટલી વારમાં થાકી ગયો!"
