ન્યાતનો હુક્કો લઇને ગગડાવતા. નરેન્દ્ર કોઈ કોઈ વખતે તેમની પાસે બેસતો અને તેમના ગપાટા સાંભળતો. અસીલો તેમને ઘેર ચાલ્યા જાય ત્યારે નરેન્દ્ર વારાફરતી દરેક હુક્કો ગગડાવીને તેનો સ્વાદ ચાખી જોતો ! જુદા જુદા હુક્કામાંથી જુદા જુદા સ્વાદ આવે છે એમ તે માનતો. પોતાની ન્યાતનો હુક્કો પીવાય અને બીજી ન્યાતનો ન પીવાય એ વિચારથી તેને આશ્ચર્ય લાગતું ! “શું બીજાનો હુક્કો પીયે તો મરી જવાય ? શું ઘરનું છાપરું માથે તૂટી પડે ? મને અજમાવી જોવા દ્યો” એમ કહેતો કહેતો નરેન્દ્ર દરેક હુક્કાનો સ્વાદ ચાખતો અને પછી બોલતો “જુઓ, હું તો કંઇ મરી જતો નથી ! મારા ઉપર કંઈ મેડી તૂટી પડતી નથી !” તેના ઘરનાં તેની તરફ જોઈ રહેતાં અને તેના આ કૃત્ય સામે તિરસ્કાર દર્શાવતાં. એટલામાં એક દિવસ વિશ્વનાથ જાતે ત્યાં આવ્યા અને પૂછવા લાગ્યા : “આ શું કરે છે ?” નરેન્દ્રે જવાબ આપ્યો : “બીજી ન્યાતનો હુક્કો પીયે તો શું થાય તે હું અજમાવી જોઉં છું !” વિશ્વનાથ ખડખડ હસ્યા અને પોતાની ઓરડીમાં ચાલ્યા ગયા. બાળકની આ બાળ ક્રીડામાં પણ જાતે જોવું, અનુભવવું, પછીજ માનવું, એ સિદ્ધાંતજ કૃતિમાં મૂકાતો હતો.
ફરીથી એક વાર નરેન્દ્ર પેલા ચંપક વૃક્ષ ઉપર જઇને બેઠો હતો. તેનો માલીક તેને ફરીથી જોઈને કંટાળીને પુછવા લાગ્યો : “અલ્યા છોકરા તું તે શું આખો દિવસ રમતો ફરે છે; કાંઈ વાંચતો કેમ નથી ?” નરેન્દ્ર જવાબ આપ્યો : “હું વાંચુછું અને રમુંછું બંને કરૂંછું !” માલીક વિદ્વાન હતો. તેણે નરેન્દ્રને ઘરમાં બોલાવ્યો અને તેની પરીક્ષા લીધી. તેના અભ્યાસ વિષે તેની ખાત્રી થઈ. વળી તેણે પુછ્યું : “તું ક્યારે વાંચે છે અને તારી ઉપર દેખરેખ કોણ રાખે છે ?” નરેન્દ્રે જવાબ આપ્યો : “હું સવારમાં વાંચુંછું અને મારી મા
