કિશોરને વાક્ય પૂરું ન કરવા દેતાં સરલાએ વચ્ચેથી જ જવાબ આપ્યો :
‘કુટુંબનું પોષણ કુટુંબ કરશે !... તમે કેદ સહન કરી કુટુંબને ભારેમાં ભારે શિક્ષણ આપ્યું છે... કુટુંબથી હવે એક રળનારને ખભે ચડી ન બેસાય.... સિંદબાદને ખભે રાક્ષસ ચડી બેઠો હતો તેમ !' સરલાએ જવાબ આપ્યો.
‘હું તો પાંગળો જ બની રહ્યો ને?'
‘ઘરમાં પાંચ માણસોને પગ આપીને કદાચ... તમે પાંગળા બન્યા તોય એમાં શું?’ સરલાએ ધીરજ આપી.
કિશોરને જરા આશ્ચર્ય ઊપજ્યું. એની પત્ની આ જાતનો સ્વાશ્રયની ધમકભર્યો જવાબ આપશે એમ એણે કલ્પેલું નહિ. પતિ અશક્ત બને એટલે પત્ની કાં તો મરે કે કાં વેચાય; એ સિવાય ત્રીજો માર્ગ કેદમાં ગયા પછી કિશોરને દેખાયેલો જ નહિ.
એટલામાં શરમાતી, છતાં જરા ગૌરવભરી બની ગયેલી તારાએ આવી એક નાનકડી પેટી - કૅશબૉક્સ - ભાઈના પગ પાસે મૂકી દીધી. કિશોરે તે પેટીને ઓળખી. બૅંકને નામે સદાય ખાલી રહેતી જીવનની સમસ્યાઓ ઊભી કરનારી એ મધ્યમ વર્ગની દુઃખવર્ધિની ક્લેશ-ખાણ !
પરંતુ તારાના મુખ ઉપર એ પેટી બતાવવાનો ઉત્સાહ હતો !
એટલામાં જ શોભા એવી ને એવી પોતાની બીજી પેટી લઈ આવી ! શોભાના મુખ ઉપરનો ઉત્સાહ વળી તારા કરતાં વધારે ખુલ્લો હતો 1
અમર પણ શા માટે બાકી રહી જાય ? એણે પણ પોતાની એક નાનકડી રમકડા સરખી પેટી લાવી પિતા પાસે મૂકી દીધી અને ગર્વપૂર્વક સહુની સામે જોવા લાગ્યો ! તારાએ અને શોભાએ પેટી ઉઘાડી તેમાંથી સારી રકમ જમીન ઉપર ભાઈના પગ પાસે વેરી મૂકી; અમરે પણ પોતાની પેટી ગાંભીર્યથી ખોલી અને પેટીમાં એણે ભેગી કરેલી એની સંપત્તિ પણ ખુલ્લી કરી ! અમારે નિયમબદ્ધ બચાવેલી પીપરમીન્ટ ગોળીઓ એમાં હતી!
પીપરમીન્ટનો નાનકડો ખજાનો ખુલ્લો થતાં સહુ હસી પડ્યાં ! કિશોરના મુખ ઉપર પણ સ્મિત ફરકી રહ્યું ! પુત્રે નોટો બાળી પિતાના મુખ ઉપરથી ઉરાડી મૂકેલું સ્મિત આજ પુત્રે જ પાછું આપ્યું !... આજ બહુ દિવસે એ પહેલી વાર જરા હસ્યો !
'જુઓ, ભાઈ ! અમરે પણ શું શું બચાવ્યું છે તે !'
'મને એ ન આવડ્યું !' કિશોરે કહ્યું.
