'શું છે ?'
'મને ક્ષય છે. એને ઘોડાપુર સ્વરૂપ ધરવાને હવે વાર નથી. મને વહેલું જવા મળ્યું હોત તો બીબીના પગે પડીને પછી બીજી જ પલે મરવા તૈયાર રહેત, પણ એવા કોલ પર કોઇ સ્ટીમર કે વિમાન કંપની થોડી જ પેસેજ આપે છે !'
એમ કહીને બીજી વાર હસ્યો ને તેણે ખાંસીને રૂમાલથી દાબી. રૂમાલ તેણે પાછો ગજવામાં નાખ્યો ત્યારે એ લોહીમાં રંગાયો હતો. વીરસુતને ખાતરી થઈ કે આ માણસને પૂરપાટ વધતો ક્ષય છે.
એટલી વાર થઇ ત્યાં મુલાકાત માટેનો વીરસુતનો વારો આવ્યો. અંદર જઇને એ થોડી મિનિટે પાછો આવી પેલા ક્ષયગ્રસ્ત મુસ્લિમ ડોક્ટરને પોતાની સાથે અંદર લઇ પાછો ગયો. ત્યાંથી બહાર નીકળી એ બેઉ બહાર નીચે ઊતર્યા ત્યારે બેઉની સ્થિતિ બદલાઇ ગઈ હતી. વીરસુતની માગણી મંજૂર રાખી પાસપોર્ટ અધિકારીએ વચન આપ્યું હતું કે, પોતાના નામનો પેસેજ જો પોતે આ મુસ્લિમ ડોક્ટરના નામ પર કરાવી શકે તો એ ડોક્ટરના પાસપોર્ટ પર સહી થતાં વાર નહીં લાગે. પણ સાથે સાથે વીરસુતને અધિકારીએ પ્રશ્ન કર્યો હતો કે 'તમારો પેસેજ ગુમાવીને તમે ફરી શૂં જલદી નવો મેળવવાની આશા રાખો છો ?' એનો જાવાબ વાળતાં પહેલાં વીરસુતની આંખે અંધારાં આવેલાં; પોતે આ શું કરી રહ્યો છે ! ઘેર જવાની તાલાવેલીને કેટલીક દબાવી શકશે ! કાલે પસ્તાશે તો ?
પણ એણે આંખો ખોલીને ઝટપટ કહી દીધું : 'કંઈ ફિકર નહિ.'
'સંસારથી કંટાળ્યા છો કે શું ? પરણ્યાંને ઘણાં વર્ષો થઇ ગયાં છે ? ડઝનેક છોકરાં છે ?' એવી થોડીક મજાક અમલદારે કરી લીધી.
વીરસુત એ પી ગયો હતો.
