આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.

‘તો બેસો ઝટ દોવા,’ ચંપાએ હુકમ ફરમાવ્યો.

‘કેમ ભલા, કાંઈ લગન આવ્યાં છે તી આટલી ઉતાવળ કરે છે ?’

‘લગન તો આવશે જેનાં આવવાનાં હશે એનાં,’ ચંપાએ કહ્યું. ‘પણ આજે તો મનસુખમામા રાજકોટ જાય છે એટલે આટલી વહેલી દૂધ લેવા આવી છું.’

‘પણ ગામગામતરે જાવા ટાણે દૂધ ન પિવાય એટલી તારામાં અક્કલ છે કે નહીં ?’ હીરબાઈએ કડક અવાજે કહ્યું, ‘દૂધ તો અપશકન—’

‘પણ મામા દૂધ નથી પીતા: ચા પીએ છે.’

‘શું બોલી ? શું પીએ છે ?’

‘ચા… ચા…’ ચંપાએ કહ્યું. ‘શહેરમાં હમણાં નવી ભાત્યનું પીણું આવ્યું છે—મામા તો સાહેબલોકની પેઢીમાં કામ કરે છે ને, એટલે ચા પીએ છે.’

આ નૂતન પીણા અંગે સાવ અનભિજ્ઞ એવાં હીરબાઈ તો આ વિચિત્ર નામ સાંભળીને ગમ ખાઈ ગયાં. થોડી વાર મૂંગાં મૂંગાં વિમાસણ અનુભવી રહ્યાં. પછી પૂછ્યું:

‘ચા પીવામાં કાંઈ ધરમનો બાધ નહીં આવતો હોય ને ?’

‘ના રે ના !’ ચંપા ફરી હસી પડી. ‘મામા તો પાણીની જેમ ચા પીએ છે. શહેરમાં તો હવે સહુ શેઠિયાને ઘે૨ શિરામણને બદલે ચા-પાણી જ પિવાય છે.’

‘તું જાણે બાઈ ! બાકી ગામપરગામ પરિયાણ ક૨વા ટાણે દૂધ તો અપશુકન ગણાય —’

‘પણ મામા તો ગામડાંમાં ક્યાં રહે છે ? શહેરના માણસને શકન-અપશકન નડે જ નહીં.’

‘તો ઊભી રહે થોડીક વાર,’ હીરબાઈએ કહ્યું, ‘પહેલાં પરથમ અમારા મહેમાનને ગાડે બેસાડવા દે. પછી તારા મહેમાન સારુ દૂધ

વિપદ પડે પણ વણસે નહીં
૧૭૭