આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.

નામ ધારો, બીજાનું નામ પરવત ને ત્રીજાનું નામ ડુંગર. પણ અંતે તો ત્રણેય પાણા—’

‘મામા, એ મજૂરનેય ભલે તમે ઠેકડીમાં મૂલી કહો કે ઉપડામણિયો કહો, પણ એનુંય સાચું નામ તો કાંઈક હશે જ ને ?’

‘હશે; તે શું થઈ ગયું ?’ મનસુખભાઈએ જરા ઉગ્ર અવાજે પૂછ્યું.

ચંપાએ બીતાં બીતાં બોલી નાખ્યું: ‘એનું નામ તમારે જાણવું જોઈએ—’

‘એવા હાલીમવાલીનાં નામ જાણીને મારે શું કરવું છે ? એને માટે આંગણે ઉભાડીને પોંખવો છે ?’

ચંપાની આંખ ચમકી ઊઠી.

‘પોંખવો છે ?’ શબ્દો સાંભળીને ચંપાના હોઠ ઉપર ‘હા’ ઉત્તર આવી ગયો, પણ પ્રયત્નપૂર્વક એણે એ શબ્દ પાછો હૃદયમાં ઉતારી દીધો.

‘પણ મામા, એને બિચારાને સાવ ખાલી હાથે કાઢ્યો એમાં આપણા ઘરની આબરૂ નહીં જાય ?’

‘મજૂર માણસ પાસે વળી આબરૂની વાત ? એની પાસે આપણી આબરૂ ૨હી તોય શું ને ગઈ તોય શું ?’

ચંપા ઘડીભર મૂંગી થઈ ગઈ. હવે પોતાના મનગમતા વિષયની વાત શી રીતે આગળ વધારવી એ અંગે વિમાસી રહી. આખરે, હૈયામાં ઘોળાઈ રહેલી વાત ફરી હોઠે આવી ગઈ:

‘પણ મામા, તમે એને મજૂર મજૂર ફૂટ્યા કરો છો, પણ એ મજૂર જ નહોતો—’

‘ના, ના, મજૂર નહીં, મોટો માંધાતા હતો !’ મનસુખભાઈએ મરડમાં જવાબ આપ્યો. ‘તું તો હજી કહે ને કે મોટો લખપતિ હતો, શાવકારનો દીકરો હતો, નવાબજાદો હતો, અરે, નવલશા હીરજી હતો !’

૨૩૬
વેળા વેળાની છાંયડી