આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.

‘મારું ન માનો તો પૂછી જુવો ઈશ્વરિયાના ખોડા ઢેઢને પણ. એક નાનું છોકરુંય દકુભાઈના આ ઉઠેલપાનિયાની આબરૂ જાણે છે—’

‘પણ એણે કોથળી ચોરી, એમ કોણે કહ્યું?’ ઓતમચંદે પૂછ્યું.

‘ગામ આખું કહે છે. બાલુડો આજથી જ ‘બાપ મૂવે બમણા’ ભાવની હૂંડી લખતો ફરે છે ને મોટા ફટાયાની જેમ ફાટ્યો ફરે છે.’

‘પણ એને આટલાં બધાં નાણાંની જરૂર શું પડે?’ ઓતમચંદે પૂછ્યું, ‘બાપ મૂવે બમણા’ના ભાવની હૂંડી લખીને એનાં નાણાં વાપરે છે ક્યાં?’

‘નાણાં હાથમાં હોય તો વાવરવાનાં ઠેકાણાં ક્યાં ઓછાં છે. બાલડો બત્રીલખણો પાક્યો છે. કાઠી ગરાસિયાનાં સંધાંય કફેન વાણિયાના કુળમાં આવી ઊતર્યાં છે…’ કહીને મુનીમે હજી જાણે બાલુનું શિરમોર સમું સુલક્ષણ વર્ણવવા કોઈ અત્યંત ગુપ્ત બાતમી રજૂ કરતો હોય એ ઢબે સાવ ધીમે અવાજે કહ્યું: ‘તમને ખબર છે શેઠ? એક-બે વાર તો ગામની આહીરાણીયુંએ બાલિયાને બલોયે બલોયે ઢીબી નાખ્યો તોય એને હજી સાન નથી આવી.’

‘પણ હું કહું છું કે ઓસરીમાંથી રૂપિયાની કોથળી હું જ ઉપાડી આવ્યો છું, ને ઠાલો બાલુને બિચારાને શું કામ બદનામ કરો છો,’ ઓતમચંદે ફરી પોતાના ઉપર ચોરીનું આળ ઓઢવાનો પ્રયત્ન કર્યો પણ આ વખતે પોતે જ ગાંભીર્ય જાળવી ન શક્યો તેથી મુનીમ સાથે એ પણ હસી પડ્યો.

‘પસાયતા ખાલી હાથે પાછા આવ્યા ને ખાતરીબંધ વાત કરી કે કોથળી ઘરની બહાર ગઈ નથી એટલે દકુભાઈને બાલુ ઉપર વહેમ પાકો થયો.’ મુનીમે કોથળી-પ્રકરણ આગળ લંબાવ્યું. ‘કપૂરશેઠ ચાંદલો કરીને મેંગણીને મારગે પડ્યા કે તરત જ દકુભાઈએ બાલુને લાકડીએ લાકડીએ લમધારી નાખ્યો. છોકરો બિચારો મૂઢ માર ખાઈને ત્રણ દી લગણ ખાટલે રિયો—’

૩૭૬
વેળા વેળાની છાંયડી