આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.

નરોત્તમે કહ્યું: ‘એવી છાનીછપની તપાસ કરનારાઓની આંખે અમે ચડીએ એટલા સસ્તા નથી, સમજ્યાં ને!’

‘જાણીએ છીએ, કેવાક મોંઘા છો એ તો?’ હવે ચંપાએ પણ હળવી ઢબે જ આગળ ચલાવ્યું, ‘મજૂરી તો મામા પાસેથી રોકડી બે આના લીધી હતી, કે વધારે?’

‘ને મામાના ખિસ્સામાંથી સરી પડેલા બસો રૂપિયા ભરેલા પાકીટ ઉપર થૂથૂકારો કરીને પાછું આપ્યું, એનો હિસાબ નહીં ગણો?’

નરોત્તમે આ વાક્ય ઉચ્ચાર્યું હતું તો મજાકમાં, પણ ચંપા માટે એ સહજ રીતે જ એક અસહ્ય મહેણું બની રહ્યું. પાકીટ પાછું સોંપીને ગર્વભેર ચાલ્યો ગયેલો એ મજૂર મનસુખમામા માટે જ હીણપતભ૨ી નામોશી સર્જતો ગયેલો એની શરમમાંથી તો ચંપા આજ સુધી મુક્ત થઈ શકી નહોતી. અને અત્યારે જે વિનોદપૂર્ણ વાર્તાલાપ જામ્યો હતો, એમાં આ ટોણો સાંભળીને મૂંગી થઈ ગઈ.

‘અમે એટલા બધા સસ્તા નથી, સમજ્યાં ને!” નરોત્તમે ફરી સંભળાવ્યું.

સાંભળીને ચંપાએ વધુ ક્ષોભ અનુભવ્યો.

આ ત્રિપુટીનું મૌન અસહ્ય લાગવાથી અને ચંપાનો ક્ષોભ ઓછો કરવાના ઇરાદાથી આખરે શારદાએ જ બોલવું પડ્યું:

‘નરોત્તમભાઈ તો બસો રૂપિયા, ને માથે બે આના જેટલા મોંઘા છે; સમજ્યાં ને?’

‘બસ ?’ ચંપાએ હવે હિંમતભેર ઉત્તર વાળ્યો, ‘મૂલ આંકી આંકીને આટલું જ આંક્યું ને? – બસો રૂપિયા ને માથે બે આના જેટલું જ?’

આ વળતા ટોણાનો હવે શી રીતે પ્રતિકાર કરવો એ નરોત્તમ વિચારતો હતો, ત્યાં શારદા જ એની મદદે આવી પહોંચી.

‘આ તો તમારા સરસામાન ઉપાડના૨ મજૂરનું અમે મૂલ આંક્યું

મોંઘો મજૂર
૪૪૯