બાપુનાં પારણાં/અનશન-તિથિઓ
| બાપુનાં પારણાં ઝવેરચંદ મેઘાણી ૧૯૪૩ |
બાપુ ! છ માસના વ્હાણાં રે
કારાગરની કબરે ઓરાણા રે
કૂડા બોલે કાળજડાં ત્રોફાણા
રઘુપતિ રામ ! રૂદેમાં રેજો રે !
બાપુ ! લખિયા છે કાગાળ કરડા રે
વાચી હાકેમ થઈ ગયા ઠરડા રે
દેતી વગડામાં ધેનુ ભાંભરડા - રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! માનવીઓ મત્ય ડૉળે રે
મદમત્તો ઉડાંડે છે ટૉળે રે
તે દી ધાહ દીધી હરિ ખોળે — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! આતમ જેવા તપેલા રે
એવા છઠ્ઠીના ધોમ ધખેલા રે
લીધા ધાનના કૉળીડા છેલ્લા — રધુપતિ રામ૦
બાપુ સાતમે વાત વંચાણી રે
સારી સુષ્ટિ સૂપડલે સોવાણી રે
એક અણડગ દરિયાની રાણી — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! આઠમનાં અંજવાળાં રે
પડ પૃથ્વીનાં પડિયાં છે કાળાં રે
ઉપવાસીનાં લોહી ડોળાણાં — રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! નોમે નસેનસ તૂટે રે ર૦
નીર પાછાં વળે ઘૂંટે ઘૂંટે રે
તોયે સંત-સમાધ ન છૂટે — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! દશમીએ ડુંગર ડોલ્યા રે,
વિકરાળ વાણી વૈદ બોલ્યા રે
તો ચે દોર પોતાનો ન ભૂલ્યા — રઘુપતિ રામ૦ રપ
બાપુ ! એકાદશે અંત ઘડીઓ રે,
સારો સંસાર ચક્રાવે ચડીઓ રે
તોયે તૂટી નહિ કેદી-કડીઓ — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! બારશ ઊગી બળબળતી રે
મહાકાળ તણી છાંયા ઢળતી રે ૩૦
કૈકે કલ્પી ચિતા પણ બળતી — રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! તેરશે શક્તિની સીમા રે
ધબકાર હૈયા કેરા ધીમા રે
લાગી લ્હે તો કુરાનગીતામાં — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! ચૌદશે આંખો ઝંખાણી રે ૩પ
નવ ગમતી પોતાની યે વાણી રે
તબીબોની યે મત્ય મુંઝાણી — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! પૂનમે હાથ તો ધ્રૂજ્યા રે
કાળી પીડાએ કંઠ વરૂંધ્યા રે
પ્યાલા તોય સ્વહસ્તેથી પીધા — રધુપતિ રામ૦ ૪૦
બાપુ ! એકમે રગરગ વખડાં રે
માંડે છાતીએ કાન મનખડાં રે
જાણે મર્મ ન વૈદ મૂરખડા — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! નાડ્ય ગઈ વદ બીજે રે
પ્રાણુ-પંખીડું પીંજરે થીજે રે ૪૫
નરનારીનાં નેણલાં ભીંજે — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ત્રીજે બોલ્યા, નથી જાવું રે
રહ્યું ગાન અધૂરું તે ગાવું રે
ભગવાનને વાત ભળાવું — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! ઘાવ પડ્યા ઊંડા ઘટના રે ૫૦
'મહાદેવ'ના નામની રટણા રે
એની ચ્હે માથે પુષ્પોની ધખના — રધુપતિ રામ૦
બાપુ ! ચોથે ચોધારે રેલી રે
મીઠા હાસ્યની સૌ માથે હેલી રે
કીધી બાળ-સંગે ક્રીડા ઘેલી — રઘુપતિ રામ૦ પપ
બાપુ ! પંદર ખીલા ઠોકાણા રે
તોયે બિન્દુ ન રક્ત ડોકાણાં રે
ત્રીજા અગ્નિપ્રયાણનાં વા'ણાં — રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! વિશ્વમાં વિસ્મય રેલ્યાં રે,
એવો કોણ કે મોતને ઠેલ્યાં રે ! ૬૦
બોળાં ! ભીષ્મની વાતું યે ભૂલ્યાં — રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! વાટ વસમલીએ વળિયા રે
*મહાશંભુ પોતે સાંમા મળિયા રે
ભૂજ ભીડીને પૂછ્યાં કુશળિયાં — રઘુપતિ રામ૦
બાપુ ! ઝેરના પીતલ જોગી રે ! ૬૫
તમ બન્નેની પર્વણી ભેગી રે
*મહારાત્રીની મેળપ મોંધી — રધુપતિ રામ૦
*મહાશિવરાત્રી અને મહાત્માજીનો પારણ-દિન પડખોપડખ આવ્યા.
વસમયી=વસમી