બાપુનાં પારણાં/માતા તારો બેટડો આવે
| ← છેલ્લો કટોરો | બાપુનાં પારણાં માતા તારો બેટડો આવે ઝવેરચંદ મેઘાણી ૧૯૪૩ |
ધરતી માગે છે ભોગ → |
માતા, તારો બેટડો આવે !
[ગોળમેજીમાંથી પાછા આવ્યા ત્યારે, ઢાળ – શિવાજીને નીંદરૂ નાવે’]
માતા ! તારો બેટડો આવે,
આશાહીન એકલો આવે.
જોજો ! મારો બેટડો આવે,
સંદેશાઓ ખેપિયા લાવે.
જવાલામુખી એને કાળજે રે,
એની આાંખમાં અમૃતધાર – ૫
એવો કોઈ માનવી આવે.
ભેળાં કાળનોતરાં લાવે–માતા૦
સૂતો રે હોય તો જાગજે સાયર !
ઘેર આવે પ્રાણાધાર;
હૈયે તારે બાંધ હિંડોળા,
મોભી મારો ખાય બે ઝોલા–માતા૦ ૧૦
ધૂળરોળાણાં એ મુખ માથે વીરા,
છાંટજે શીતળ છોળ;
પ્રેમથી પાહુલિયા ધોજે !
આછે આછે વાયરે લ્હેજે–માતા૦
તારા જેવાં એના આતમાનાં ગેબી
હિમ અગાધ ઉંડાણઃ
ત્યાં યે આજે આગ લાગી છે ૧૫
ધુંવાધાર તોપ દાગી છે.–માતા૦
સાત સિંધુ તમે સામટા રે !
એની ઓલવાશે નહિ ઝાળ,
ઠાલાં નવ ઢોળશો પાણી !
ના ના એની વેદના નાની–માતાo
કોટકોટાન હૂતાશ જલે તારા
હૈયાની માંહીં ઓ આભ ! ૨૦
એવી ક્રોડ આપદા ધીકે
છાની એની છાતડી નીચે–માતા૦
માનતાં'તાં કૂડાં માનવી રે,
એને ફોસલાવી લેવો સે'લ !
પારાધીનાં પિંજરાં ખાલી,
હંસો મારો નીકળ્યો હાલી–માતા૦ ૨૫
ઘોર અંધારી એ રાતમાં રે
બીજાં બાળ ઘોરાણાં તમામ,
આઠે પાર જાગતી આંખે,
બેઠો તું તો દીવડે ઝાંખે–માતા૦
ખૂડ્યા બૂડ્યા બીજા ઘેલડા રે
માયામોહ કેરે પારાવાર;
બેટા ! તું તો પોયણું નાનું, ૩૦
ઊભું એક અણભિંજાણું–માતા૦
પોતાના પ્રાણપિપાસુઓનાં તેં તો
ખોળલે ખેલાવ્યાં બાળ;
ચુમી ચુમી છાતીએ ચાંપ્યાં,
બંધુતાના બોલડા આપ્યા–માતા૦
રોમેરોમે તારે દાંત ભીંસી ઝેરી
કરડ્યા કાળુડા નાગ,
ડંખે ડંખે દૂધની ધારા,
રેલી તારા દેહથી પ્યારા ! – માતા૦
ચીર પાંચાળીનાં ખેંચવામાં નો'તા
પાંડવોએ દીધા હાથ,
આજે અધિકાઈ મેં દેખી.
બેટાઓએ માતને પીંખી–માતા૦ ૪૦
એકલો તું આડા હાથ દેતો ઊભો
દોખિયાંને દરબાર,
તારી એ અતાગ સબૂરી,
શોષી લીધી પ્રાણની પૂરી–માતા૦
કૂડ પીધાં હીણમાન પીધાં,
પીધાં ઘોળી દગાવાળાં દૂધ,
કડકડતાં તેલ તેં પીધા,
ગાળી ગાળી લોહ પણ પીધાં–માતા૦
ગોપવીને છાના ઘાવ કલેજાના
રાખજે ખૂબ ખામોશ !
વાવાઝોડાં કાળનાં વાશે,
તે દી તારી વાટ જોવાશે.–માતા૦
કંપશે સાત પાતાળ, આભે જાતા
ઝીંકશે. સાયરલોઢ, ૫૦
ખંડે ખંડ બોળશે લાવા,
ભૂકમ્પોના ગાજશે પાવા–માતા૦
'ધાઓ ધાઓ ધેનુપાળ ! ' એવા
તે દી ઊઠશે. રે હાહાકાર,
શાદૂળા ને સાંઢ માતેલા,
ઢ્રુંગે ઢ્રુંગે ભાગશે ભેળા–માતા૦ પપ
ભાઈ વિદેશીડા ! વીનવું રે એને
રોકશો મા ઝાઝી વાર,
બેઠી હું તો દીવડો બાળું,
ક્યારે એના ગાલ પંપાળું–માતા૦
તારી કમાઈ ગુમાઈને રે મારે
માગવો નો'ય હિસાબ,
બેટા ! તારી ખાકની ઝોળી,
માતા કેરે મન અમોલી–માતા૦ ૬૧