યુગવંદના/પ્રથમ પંક્તિની સૂચિ

યુગવંદના
પ્રથમ પંક્તિની સૂચિ
ઝવેરચંદ મેઘાણી
૧૯૩૧
કસુંબીનો રંગ →


પ્રથમ પંક્તિની સૂચિ
અપમાનિતા-અપયશવતી તું ? તોય મા તે મા !
અમારે ઘર હતાં, વહાલાં હતાં, ભાંડું હતાં, ને ૧૮
અમે ખેતરેથી, વાડીઓથી ૬૩
અમે પ્રેમિકા હાડપિંજર તણા – ૭૬
આકાશે આ વીંજણો કોણ વાય ! ૧૫૫
આગે કદમ ! આગે કદમ ! આગે કદમ ! ૨૦
આજ ઊડ ઊડ થવા લખતી પાંખ તુજ ૧૩૭
આજે લાવી છું, પ્યારાજી, તારી પાસ નવલ સુહાસ ૧૪૫
આભમાં ઊગેલ ચાંદલો, ને જીજીબાઈને આવ્યાં બાળ – ૩૦
આવો વ્હાલભરી વેદનાઓ, આવો ૧૨૪
ઊઠો, સાવજશૂરાની બેટડી ! બાંધો કેશ, લૂછો અશ્રુધાર ૧૫
ઊંચી ઊંચી ડાળના લીંબડા, હો ભાઈ ! ૬૦
એ જ પ્રાણ ૧૩૯
એક દિન પંચસિંધુને તીર ૯૭
ઓતરાદા વાયરા, ઊઠો ઊઠો હો તમે – ૪૭
કંથનાં કમલ દિલ ક્યમ કર્યાં ! ૨૭
કૂડાં સુખની વાતો મેલો રે, સુખડાંએ તો દીધા દગા ૧૪૧
કે સમી સાંજના તારલિયા ! ૫૫
ખાંસી ખા મા રે ! ૭૦
ગાજે ગગને મેહુલિયા રે ૧૧૭
ઘટમાં ઘોડા થનગને, આતમ વીંઝે પાંખ ૨૯
ઘણ રે બોલે ને એરણ સાંભળે હો...જી ૫૧
છેલ્લો કટોરો ઝેરનો આ પી જજો, બાપુ ! ૩૪
જાગો જગના ક્ષુધાત ! જાગો, દુર્બલ-અશક્ત ! ૬૮
ઝાકળના પાણીનું બિન્દુ
તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા, મીઠી આ શી વત્સલતા ભરી! ૧૧
તારાં પાતકને સંભાર, મોરી મા ૭૪
તારાં બાળપણાનાં કૂજન, હે સખિ ૧૨૯
તારે ક્યારે કૈંક દુલારે દિલનાં શોણિત પાયાં ૪૨
તુજ સુખની મહેફિલમાં તું સહુને નોતરજે ૧૨૫
‘દંભી રસમ્ છે' – નવ કોઈ ક્‌હેજો ! ૧૬૨
દીઠી સાંતાલની નારી – રે આજ દીઠી સાંતાલની નારી; ૫૩
દીવડો ઝાંખો બળે ૧૫૭
દીવડો તરતો જાય રે ૧૫૬
દૂધવાળો આવે ૧૮૩
ધન-ધાન્ય-ફૂલે લચકેલી
ધરતીને પટે પગલે પગલે ૬૮
'ધરા પર માહરે કોઈ શત્રુ નથી' ૧૭
નિર્જન વનમાં પાલવ ઢાળીને ૧૪૬
પરાજિતનું ગાન ૧૦
પિંજરના પંખીને હસવું બહુ આવે ૧૨૬
પોરો રે આવ્યો, હો સંતો ! પાપનો ૧૧૨
પ્યાસ રહી સળગી : જીવતરમાં આગ રહી સળગી ૧૫૧
ફાગણ આયો, ફાગણ આયો, ફાગણ આયો રે ! ૬૪
ફૂલડાંને ફોરમ દિયણ ૧૬૦
બાજે ડમરુ દિગન્ત, ગાજે કદમો અનંત ૭૬
બીડીઓ વાળો ! બીડીઓ વાળો ! બીડીઓ વાળો ...રે ! ૬૭
મથુરા શે'રની રાંગે સંન્યાસી ઉપગુપ્ત કો ૮૭
મને બાંધી રાખી છે કયા બંધથી રે ! ૧૪૮
મને સાગરપાર બોલાવી, ઓ બ્રિટન ! ૩૨
મા, તારી કોણ ગાશે ૨૪
માડી તને લોક બોલે બિહામણી રે ૧૩૩
માતા ! તારો બેટડો આવે ૩૬
મારા દેવળમાં પડઘા પડે : મારો ક્યાં હશે દેવળ-નાથ ! ૧૪૯
મારા જ્ઞાન-ગુમાનની ગાંસડી ઉતરાવો શિરેથી આજ ૧૫૦
મારી માઝમ રાતનાં સોણલાં ચમકી ચમકી ચાલ્યાં જાય ૪૫
માલા ગૂંથી ગૂંથી લાવે ૧૨૭
મેં તો હરખેથી બેસી બેસી ગૂંથી ફૂલડાંની માળા રે ૧૫૪
મોરલા હો ! મુંને થોડી ઘડી ૧૨૩
રક્ત ટપકતી સો સો ઝોળી સમરાંગણથી આવે ૧૦૯
રણવગડા જેણે વીંધ્યા ૧૩
રાત ઘંટા ચાર વાગે ૮૩
લાગ્યો કસુંબીનો રંગ
વનરા તે વન કેરી કાંટ્યમાં રે રાતાં ફૂલડાં ૧૧૫
વળેલો, કેડ્ય ભાંગેલો સૈકાના દુઃખભારથી ૫૮
વાયુ તણી લહરમાં સુણું સાદ તારો ૧૫૩
વા'લાં સબરસનાં વેચનાર, થંભજો રે ૧૩૫
વીરા મારા ! પંચ રે સિંધુને સમશાન ૨૨
વૈશાખી દાવાનલ ! આવો, દિલદાર ! ૬૬
શ્રાવણી પાંચમના અંધાર ૧૩૦
સતાવે એ મુખડાની યાદ ! ૧૫૦
સહુથી મીઠું નામ તારું, હો સુંદર અનામી ! ૧૫૮
સુખને કારણે બાંધી મઢૂલી ૧૫૨
સૂના સમદરની પાળે ૧૦૩
સો સો રે સલામું મારાં ભાંડુડાંને કેજો રે ૩૯
હજાર વર્ષની જૂની અમારી વેદનાઓ ૧૬
હતાં સમજણાં છતાં નવ હતું તમે પૂછિયું ૧૬૩
હું તો સદા તને ચાહીશ, પ્રીતમ ! ૧૪૭