અખાના છપ્પા/મહાલક્ષ અંગ
| ← સૂઝ અંગ | અખાના છપ્પા મહાલક્ષ અંગ અખો |
વિશ્વરૂપ અંગ → |
મહાલક્ષ અંગ
તત્ત્વ પદ કહાવે ત્રણ્ય, દેદે જેનું કર્યું વિવર્ણ;
કૈવલ્ય ઇશ્વર ત્રીજો જંત, તેને જાણે પંડિત સંત;
જુક્ત ભલી સમજવા મન, એ જ અખા અધ્યારોપા અન્ય. ૧૪૨
જેમ છે તેમ રહી શકતો નથી, જીવને ટેવ પડી ધરથી;
અંતર્ભૂતને પ્રેરે માય, સંકલ્પ વિકલ્પ મન કર્તું જાય;
અખા એ બીજો અહંકાર આપ નહીં તો નહીં સંસાર. ૧૪૩
થયું નોતું હમણાં નથી થવા, રહ્યા સંકલ્પ ઉપજતાનવા;
નિયંતા ઈશ્વર હું નિમિત્તા જીવ, મારે પુરાતન કર્મ સદૈવ;
એકા કેવા ને કો નવ રહ્યો, જ્યારે અખા ભ્રમ મૂળગો ગયો. ૧૪૪
અંતર ઉપજી મોટી બલા, હું ભુંડોને હરિ તે ભલા;
બે આરોપણ બે ને વિષે, એને વેદ માયા કરી લખે;
અખા ઉપજતું રહે જો એહ, પ્રાયે જાણે કૈવલ્ય તેજ. ૧૪૫
અદબદમાં ઉપજે તે જીવ, જીવના કલ્પ્યા ઇશ્વર શિવ;
જ્યારે જંતે તપાસ્યુ આપ, રજ્જુ નહિ તો શેનો શાપ;
અખા તેમનું તેમ સદાય, બંધમો્ક્ષ વણ સમજ્યા ગાય. ૧૪૬
વાત અલૌકિક અનુભવ તણી, પ્રપંચપારે રહેણ આપણી;
પઁખી ઓછાંયો પડિયો જાળ, પણ પોતે ઉડે અલગ નિરાળ;
અખા જ્ઞાનીની એવી કળા, વર્ત્યા જાય તે ઉપરછલા. ૧૪૭
અખા સમજ તે સાધનરાજ, બેઠાં બેસાર્યાં સીઝે કાજ;
નર નૌકામાં આસન કરે, બેઠો બાધી પૃથ્વી ફરે;
કાયકલેશ કરવો નવ પડે, સુજ સમજમાં સર્વે જડે. ૧૪૮
સૂજ વિના સઘળામ સાધન, વધ્યે અદકા દંનેદંન;
ઘાણીનો બળદા ઘરમાં ફરે, દશ ડગમાંહે થાકી મરે;
એમ અખા સઘળો સંસાર, સમજવિના નહીં પામે પાર. ૧૪૯