યુગવંદના/સોના-નાવડી
| ← રાતાં ફૂલડાં | યુગવંદના સોના-નાવડી ઝવેરચંદ મેઘાણી ૧૯૩૧ |
યાચના → |
ગાજે ગગને મેહુલિયા રે,
વાજે વરસાદ-ઝડી :
નદી-પૂર ઘૂઘવિયાં રે,
કાંઠે બેઠી એકલડી :
મારા નાના ખેતરને રે
શેઢે હું તો એકલડી
મેં તો ધાન વાઢી ઢગલા કરિયા,
હૂંડાં ગાંસડી ગાંસડીએ ભરિયાં —
ત્યાં તો વાદળ ઘોર તૂટી પડિયાં.
ભીંજું ઓથ વિનાની રે,
અંગે અંગે ટાઢ ચડી :
મારા નાના ખેતરને રે,
શેઢે હું તો એકલડી.
સામે કાંઠે દેખાયે રે,
વા'લું મારું ગામડિયું :
ગોવાલણ-શી વાદળીએ રે.
વીંટ્યું જાણે ગોકળિયું.
મારી ચૌદિશે પાણીડાં નાચી રહ્યાં,
આખી સીમેથી લોક અલોપ થયાં,
દિનાનાથ રવિ પણ આથમિયા.
ગાંડી ગોરજ-ટાણે રે
નદી અંકલાશ ચડી :
એને ઉજ્જડ આરે રે
ઊભી હું તો એકલડી :
મારા નાના ખેતરને રે
શેઢે હું તો એકલડી.
પેલી નૌકાનો નાવિક રે
આવે ગાતોઃ કોણ હશે?
મારા દિલડાનો માલિક રે
જૂનો જાણે બંધુ દીસે.
એની નાવ ફૂલ્ય શઢ સંચરતી,
એની પંખી-શી ડોલણહાર ગતિ,
નવ વાંકીચૂકી એની દૃષ્ટિ થતી :
આવે મારગ કરતી રે
પ્રચંડ તરંગ વિષે.
હું તો દૂરથી જોતી રે .
જૂનો જાણે બંધુ દીસે :
પેલી નૌકાનો નાવિક રે .
આવે ગાતોઃ કોણ હશે?
કિયા દૂર વિદેશે રે
નાવિક, તારાં ગામતરાં?
તારી નાવ થંભાવે રે
આંહીં પલ એક જરા !
તારી જ્યાં ખુશી ત્યાં તું જજે સુખથી,
મારાં ધાન દઉં તુંને વ્હાલપથી,
તુંને ફાવે ત્યાં વાપરજે, હો પથી !
મારી લાણી લેતો જા રે,
મોઢું મલકાવી જરા:
મારી પાસ થાતો જા રે
આંહીં પલ એક જરા :
કિયો દૂર વિદેશે રે,
નાવિક, તારાં ગામતરાં ?
લે લે ભારા ને ભારા રે
— છલોછલ નાવલડી;
'બાકી છે ?'— વા'લા મારા રે !
હતું તે સૌ દીધ ભરી.
મારી જૂની પછેડી ને દાતરડી,
મારાં ભાતની દોણી ને તાંસળડી —
તુંને આપી ચૂકી સર્વ વીણી વીણી,
રહ્યું લેશ ન બાકી રે —
રહ્યું નવ કંઈયે પડી :
રહી હું જ એકાકી રે
આવું તારી નાવે ચડી :
લે લે ભારા ને ભારા રે !
— છલોછલ નાવલડી,
હું તો ચડવાને ચાલી રે,
નાવિક નીચું જોઈ રહે :
'નવ તસુ પણ ખાલી રે
નૌકા નહિ ભાર સહે.'
મારી સંપત વ્હાલી રે,
શગોશગ માઈ રહે.
— હું તો ચડવાને૦
નાની નાવ ને નાવિક પંથે પળ્યાં,
ગગને દળ-વાદળ ઘેરી વળ્યાં,
આખી રાત આકાશેથી આંસુ ગળ્યાં.
સૂની સરિતાને તીરે રે,
રાખી મુને એકલડી :
મારી સંપત લૈને રે,.
ચાલી સોના-નાવલડી :
મારા નાના ખેતરને
શેઢે હું તો એકલડી.