કલાપીનો કેકારવ/ઋણ
| ← પક્વતા | કલાપીનો કેકારવ ઋણ કલાપી |
હું બાવરો → |
ઋણ
આ બ્રહ્માંડ અનન્ત મ્હેલ પ્રભુનો કૈં કાલથી છે ઉભો,
તેમાં કૈંક ઝરી ભર્યા ચળકતા ઊડી રહ્યા વાવટા;
ને સિંહાસનથી અનેક લટકી ગોળા રહ્યા ઝૂલતા,
તે પ્રત્યેક મહીં સુરંગ રચના બારીક છે કોતરી.
* * *
બ્રહ્માંડ આ તો ગૃહ તાતનું છે,
આધાર સહુને સહુનો રહ્યો જ્યાં;
લે છે સહુ કૈં સહુને દઈ કૈં,
આભાર સૌનો સહુ ઉપરે છે.
ના રાખતું કો ઋણનો હિસાબ
આભાર માની નવ કો રડે ત્યાં;
આનન્દમાં સૌ દઈને રહે છે,
આનન્દમાં સૌ લઈને રહે છે.
ગોળા ફરે એક જ તત્ત્વના સૌ,
ખેંચાઈ એ એક જ તત્ત્વનાથી;
અર્પે ગ્રહે છે સહુ એ જ તત્ત્વ;
જે સર્વનું તે સહુને મળે છે.
આ વાદળીમાં વીજળી રમે છે,
આ સિન્ધુમાં આ નદીઓ મળે છે,
જૂદાં થઈને સહુ એક થાય,
જે જેનું તે ત્યાં જઈને સમાય.
રે! માનવીનું પણ એ જ તત્ત્વ,
હું તું મહીં એક જ રક્ત ચાલે;
તો કાં ન અર્પું મુજ શીર્ષ તુંને?
અર્પુ કદી તો ઋણ થાય શાનું?
માગે ન લોહી મુજ કાં સુખે તું?
શાને ડરે છે કંઈ માગતાં તું?
ત્હારૂં ગણે ના ક્યમ સર્વ મ્હારૂં?
મ્હારૂં ગણે ના ક્યમ સર્વ ત્હારૂં?
આ વાત શાને જગમાં કરૂં છું?
સંસારમાં વૈર જ નિરખું છું!
બ્રહ્માંડ આ એક જ ભ્રાતૃભાવ,
જન્મ્યો કહીંથી કટુ ભેદભાવ?
તે ભેદનો આ ઋણ એક અંશ,
આભાર તેમાં કરતો પ્રવેશ;
વિદ્વેષ, ભેદ, ઋણ, ઉપકાર,
એ કેમ ઉગ્યાં વિણ બીજ ઝાડ?
હુંથી બને જો કદિ કાંઈ ત્હારૂં
તો માનજે ના ઋણમાં તને તું;
માગીશ હું એ કદિ જોઈશે તો,
તું આપજે, હું સુખથી લઈશ.
આભાર ભૂલે બહુ લોક આંહી,
પીડા ન તેની કદિ થાય કાંઈ;
આભારમાં અશ્રુ નિહાળી કિન્તુ
ખેર્યાં, અરે! મેં બહુ વાર આંસુ.
૨૧-૬-'૧૮૯૬