કલાપીનો કેકારવ/બાલક કવિ
| ← કૃતઘ્નતા | કલાપીનો કેકારવ બાલક કવિ કલાપી |
નદીને સિન્ધુનું નિમન્ત્રણ → |
| છંદ =વસંતતિલકા |
બાલક કવિ
તારી દીસે ચપળ નેત્રની જ્યોતિ બાપુ,
કીકી ભરી રમતિયાળ હજાર ભાવે:
તારાં સહુ ઊઘડતાં ફૂલશાં સુઅંગો,
આ બાલવૃંદ મહીં કાંઈ જુદાં જ ભાસે!
શોધી રહ્યો નવીન કાંઈ સ્થલે સ્થલે તું,
ને ખેલમાં મચી રહ્યો વળી પૂર્ણ હર્ષે!
તું સર્વ જ્યાં અટકતાં કૂદી જાય સહેજે,
ના કાંઈ જોખમ તને નજરે પડે છે !
કેડી પરે વન મહીં સહુ બાલ ખેલે,
ક્યાંયે તું તો ઘૂસી જતો વન માંહી દૂરે!
વૃક્ષે ચડી ઝરણ એ વહતું જુવે છે,
ને ત્યાંય કાંઈ નીરખી મશગૂલ ર્ હે છે!
જો એ જ માર્ગ તુજ જિંદગીનો ગ્રહે તું,
કેડી મૂકી ભટકવા તું યથેચ્છ ઇચ્છે;
જ્યાં જે જડે ડૂબી જવું જ તહીં તું ધારે,
તો સાવધાની બહુ રાખવી, ભાઈ! ત્હારે.
છૂટું મૂકેલ દિલ જો કબજે રહે ના,
તો પક્ષી પિંજર બહાર ન કાઢજે તું;
એ પંખીડું અજબ છે બહુ રંગધારી,
ને પાંખ તીવ્ર બહુ છે નભમાં વિહારી.
કૈં મેઘમાલ તરવા ગિરિપાર ઊડે,
ને સિન્ધુ-ઊર્મિ મહીં ડૂબકી તે ડૂબીને;
ક્યાં એ પડે નીડર પારધિજાલ માંહી,
ને તોડી એ ઊડી જતું વળી ક્યાંહીં ક્યાંહીં!
દેખ્યું સદા પણ નવીન જ દેખશે તું !
આ દૃષ્ટિ બાલ તણી વૃદ્ધ થતાં ન જાશે !
સૌંદર્ય નગ્ન થઈ સૌ તુજ પાસ ર્ હેશે,
સૌંદર્ય સર્વ સ્થલમાં તુજ નેત્ર જોશે.
તુંને અરે, હ્રદય આવું જ છે મળેલું,
તો રાખજે દૃઢ લગામ સદા કરે તું;
છે એક બાજુ દુનિયા સઘળી હઠીલી,
ને એકલો કવિ રહીશ તું એક બાજુ!
છે મિત્ર તું જગત સર્વ તણો થવાનો,
ના લાગવા જગતનો પણ પાસ દેવો!
આ ખેંચશે રીબવશે રિપુ માની તુંને,
ત્હોયે નિભાવ તુજ મૈત્રી સદા સુપ્રેમે!
આ ક્ષારસિંધુ મહીં શોધક મોતીનો તું!
દોરી વિના ઉદધિને તળિયે જવાનું!
ત્યાં મચ્છ સિંધુ મહીં વ્હાણ ગળી જનારા!
તોફાન ગિરિમૂલને ય ઉખેડનારાં!
તે રાક્ષસોની ઉપરે પ્રીત રાખવાની!
તે રાક્ષસોની સહ સાચવ દૈવી અંશ;
છે યુદ્ધ તો જગવવું પણ પ્રેમ રાખી,
લોહી લીધા વગર લોહી દઈ જ દેવું!
દોરાઈ છે વળી જવું કંઈ તાંતણાથી !
આજ્ઞા થતાં કુદરતી કહી 'ના' શકે ના;
જેને જેનો જગતમાં નબળાઈ ક્હેતાં,
તેમાં જ છે તુજ થવું પુરુષાર્થ વ્હાલા!
જે માર્ગથી જ જગત આ પડી જાય નીચે,
તે માર્ગથી જ જગને લઈ જાવું ઊંચે;
જે ગીત સર્વ નબળાઈ મહીં તું ગાશે,
તે ગીતથી જ જગની નબળાઈ જાશે.
તાકાત હોય કરવા સહુ સાહસો આ,
જો મૃત્યુ પાછળય રાખી શકે તું આશા;
તો કેડી છોડી નવી કેડી તું ખેડતો છો,
જા તું ફરી જગતના ક્રમમાં નહીં તો.
૨૦-૪-૧૮૯૬